Thứ Sáu, 27 tháng 8, 2021
Dịch không giảm, mình cầu trời mưa lớn vì nhớ chiện này.
Hồi mình còn ở nhà, trời đang nắng chang chang, cả nhà đang trang, cày phơi lúa, bỗng trời mây đen kéo tới tốc hành, chớm mưa. Bà già với hai thằng con vừa ngó lên trời vừa chạy tung chạy tác lo gom xúc lúa vô nhà. Ông già ngược lại đi ra vườn, tuốt lá chuối khô vào nhét 2 lỗ lù sân phơi, bà già chửi, ổng nói tỉnh bơ: "ướt còn cháy mất". hehe.
Nhân chuyện dân chui rào, nhớ bài học đánh cửa mở.
Năm xưa, Trường Hạ sĩ quan QK5 đào tạo chỉ huy cấp tiểu đội (đến trung đội). Trong phần kỹ chiến thuật có bài tổ chức tấn công căn cứ định.
Trước khi đánh có phân đội trinh sát vào ra căn cứ để nắm tình hình bên trong về báo cáo lên chỉ huy cấp trên. Chỉ huy và tham mưu lên kế hoạch tác chiến, hạ quyết tâm. Nếu đánh cứ điểm lớn thì đắp sa bàn, nhỏ hơn là xem bản đồ đã vẽ tác nghiệp trên đó để các cấp chỉ huy, tham mưu cùng nhau nghiên cứu, bàn bạc cách đánh. Muốn đánh vào một cứ điểm cần rất nhiều đơn vị, phân đội phối đồng tác chiến.
...
Mình chỉ chủ yếu việc tổ chức đánh cửa mở:
Đánh cửa mở là xoi thủng cái vỏ cứng của căn cứ địch, là phá những lớp rào phòng thủ... để quân chủ lực tràn vào theo chỗ ấy. Khi đánh dĩ nhiên tấn công nhiều hướng để phân tán lực lượng đối phó của địch nhưng trong diện có điểm.
Bộ phận đánh cửa mở chấp nhận có thể bị thiệt hại nặng vì nếu địch bên trong phát hiện sẽ tập trung hoả lực bắn ra hướng này. Cho nên phân đội cửa mở phải tổ chức thật kỹ, làm sao phá rào mở đường cho nhanh chóng.
...
Việc chuẩn bị của phân đội, từng người được phân công:
- Tự ghép và mang theo giá mìn ĐH (định hướng), kích nổ bằng điện, để dùng thuốc nổ có cấu tạo lõm tập trung quét thẳng một luồng hẹp.
- Tự làm và mang theo bộc phá ống, nhồi thuốc nổ TNT vào ống tre, kích nổ bằng nụ xoà rút chốt, để phá hàng rào bùng nhùng còn sót lại.
- Mang theo súng đại, trung liên để bắn chế áp địch, yểm trợ cho bộ phận xâm nhập phía trước.
- Mang theo kềm lớn cắt kẽm gai, đồ tự chế linh tin như các loại móc,...
...
Phân đội đánh cửa mở thực hành:
- Ban đêm di chuyển đến vị trí tập trung gọi là tập kết, thường cách căn cứ địch từ 1 cây số trở lên. Từ vị trí tập kết dè dặt đi về hướng mục tiêu.
- Trinh sát bò vào trước, gỡ mìn, vạch rào sẵn, đánh dấu bằng cách thả mặt trong óng ánh của vỏ cây chuối ở 2 bên mép đường, rồi rút ra.
- Bộ phận cửa mở 1 bò vào theo đánh dấu, tiếp tục khắc phục nếu còn sót. Giá mìn định hướng từ trong ra ngoài, có thể 2 hay 3 lớp mìn.
- Bộ phận mìn ĐH bò ngược ra khỏi rào, tìm chỗ núp chờ lệnh. Hiệu lệnh tấn công toàn đơn vị là tiếng nổ cực lớn của mìn.
- Bộ phận cửa mở 2 lao lên theo hướng mìn ĐH đã quét. Hàng rào bùng nhùng nào còn sót thì thọc mìn ống vào, rút nụ xoè điểm hoả xong chạy ra tìm chỗ núp.
- Hai loại mìn đã nổ xong, coi như nhiệm vụ chính đã hoàn thành, còn lại là phụ, phân đội trinh sát và cửa mở sẽ cùng số đông đơn vị tấn công.
- Đơn vị cứ theo hướng mìn quét mở đường chạy vào, càng nhanh càng tốt vì địch bên trong sẽ tập trung tối đa pháo và đại liên bắn ra hướng này.
- Cho nên đơn vị nhận lãnh nhiệm vụ tấn công địch hướng chủ công bị tổn thất nhiều nhất, nếu có.
.....
Mình hay có thói quen chia sẻ gì đó theo liên tưởng, nên hy vọng các bạn không cảm thấy vô duyên trong lúc này.
Trước khi đánh có phân đội trinh sát vào ra căn cứ để nắm tình hình bên trong về báo cáo lên chỉ huy cấp trên. Chỉ huy và tham mưu lên kế hoạch tác chiến, hạ quyết tâm. Nếu đánh cứ điểm lớn thì đắp sa bàn, nhỏ hơn là xem bản đồ đã vẽ tác nghiệp trên đó để các cấp chỉ huy, tham mưu cùng nhau nghiên cứu, bàn bạc cách đánh. Muốn đánh vào một cứ điểm cần rất nhiều đơn vị, phân đội phối đồng tác chiến.
...
Mình chỉ chủ yếu việc tổ chức đánh cửa mở:
Đánh cửa mở là xoi thủng cái vỏ cứng của căn cứ địch, là phá những lớp rào phòng thủ... để quân chủ lực tràn vào theo chỗ ấy. Khi đánh dĩ nhiên tấn công nhiều hướng để phân tán lực lượng đối phó của địch nhưng trong diện có điểm.
Bộ phận đánh cửa mở chấp nhận có thể bị thiệt hại nặng vì nếu địch bên trong phát hiện sẽ tập trung hoả lực bắn ra hướng này. Cho nên phân đội cửa mở phải tổ chức thật kỹ, làm sao phá rào mở đường cho nhanh chóng.
...
Việc chuẩn bị của phân đội, từng người được phân công:
- Tự ghép và mang theo giá mìn ĐH (định hướng), kích nổ bằng điện, để dùng thuốc nổ có cấu tạo lõm tập trung quét thẳng một luồng hẹp.
- Tự làm và mang theo bộc phá ống, nhồi thuốc nổ TNT vào ống tre, kích nổ bằng nụ xoà rút chốt, để phá hàng rào bùng nhùng còn sót lại.
- Mang theo súng đại, trung liên để bắn chế áp địch, yểm trợ cho bộ phận xâm nhập phía trước.
- Mang theo kềm lớn cắt kẽm gai, đồ tự chế linh tin như các loại móc,...
...
Phân đội đánh cửa mở thực hành:
- Ban đêm di chuyển đến vị trí tập trung gọi là tập kết, thường cách căn cứ địch từ 1 cây số trở lên. Từ vị trí tập kết dè dặt đi về hướng mục tiêu.
- Trinh sát bò vào trước, gỡ mìn, vạch rào sẵn, đánh dấu bằng cách thả mặt trong óng ánh của vỏ cây chuối ở 2 bên mép đường, rồi rút ra.
- Bộ phận cửa mở 1 bò vào theo đánh dấu, tiếp tục khắc phục nếu còn sót. Giá mìn định hướng từ trong ra ngoài, có thể 2 hay 3 lớp mìn.
- Bộ phận mìn ĐH bò ngược ra khỏi rào, tìm chỗ núp chờ lệnh. Hiệu lệnh tấn công toàn đơn vị là tiếng nổ cực lớn của mìn.
- Bộ phận cửa mở 2 lao lên theo hướng mìn ĐH đã quét. Hàng rào bùng nhùng nào còn sót thì thọc mìn ống vào, rút nụ xoè điểm hoả xong chạy ra tìm chỗ núp.
- Hai loại mìn đã nổ xong, coi như nhiệm vụ chính đã hoàn thành, còn lại là phụ, phân đội trinh sát và cửa mở sẽ cùng số đông đơn vị tấn công.
- Đơn vị cứ theo hướng mìn quét mở đường chạy vào, càng nhanh càng tốt vì địch bên trong sẽ tập trung tối đa pháo và đại liên bắn ra hướng này.
- Cho nên đơn vị nhận lãnh nhiệm vụ tấn công địch hướng chủ công bị tổn thất nhiều nhất, nếu có.
.....
Mình hay có thói quen chia sẻ gì đó theo liên tưởng, nên hy vọng các bạn không cảm thấy vô duyên trong lúc này.
Vùng xanh trong lòng vùng đỏ!
Đến giờ nhiều người chưa biết thế nào là chuẩn của vùng xanh, vùng vàng, vùng cam, vùng đỏ. Đa số chỉ hiểu ang áng nó biểu thị mức đô lây nhiễm dịch ở các nơi thôi.
Khi nghe tin chính quyền Bình Dương tuyên bố 11 phường phải “khóa chặt, đông cứng vùng đỏ đậm đặc", mình cảm thấy rất lạ. Bỡi phường mình nằm trong diện trên nhưng nơi biết khá chính xác là khu phố đang ở, đã yên ổn cả tháng nay. Trước đó có 2 chợ nhỏ và dăm căn nhà bị dăng dây cách ly, so với một KP đông công nhân ở trọ thuộc top đầu của BD thì nó như "muỗi". Rất may mắn!
Lâu nay dân không được ra khỏi khu phố, chứ bên trong đi lại khá dễ, trước vài ngày còn thấy dân phòng gỡ dây cách ly chợ. Do cứ đinh ninh là vùng xanh, thành ra rất khó hiểu trước quyết định của CQ.
Vì dân ở đâu biết đó nên mình sực nhớ, nhắn tin hỏi người quen thì mới hiểu ra khu phố khác cùng phường, nguyên văn: "... 2 tuần nay hốt hơn 100 người nhiễm đi cách ly, trước đó cũng có rồi anh". Còn khu phố nào bị nặng, nhẹ nữa không biết.
Mình thiết nghĩ nếu tỉnh BD làm kỹ, cụ thể hơn đến cấp khu phố thì dân cũng đỡ ngột ngạt mà lực lượng chức năng cũng đỡ "bao sân" vừa tốn sức vừa tốn kinh phí để tập trung cho nơi đúng nghĩa trọng điểm "vùng đỏ đậm đặc".
Khi nghe tin chính quyền Bình Dương tuyên bố 11 phường phải “khóa chặt, đông cứng vùng đỏ đậm đặc", mình cảm thấy rất lạ. Bỡi phường mình nằm trong diện trên nhưng nơi biết khá chính xác là khu phố đang ở, đã yên ổn cả tháng nay. Trước đó có 2 chợ nhỏ và dăm căn nhà bị dăng dây cách ly, so với một KP đông công nhân ở trọ thuộc top đầu của BD thì nó như "muỗi". Rất may mắn!
Lâu nay dân không được ra khỏi khu phố, chứ bên trong đi lại khá dễ, trước vài ngày còn thấy dân phòng gỡ dây cách ly chợ. Do cứ đinh ninh là vùng xanh, thành ra rất khó hiểu trước quyết định của CQ.
Vì dân ở đâu biết đó nên mình sực nhớ, nhắn tin hỏi người quen thì mới hiểu ra khu phố khác cùng phường, nguyên văn: "... 2 tuần nay hốt hơn 100 người nhiễm đi cách ly, trước đó cũng có rồi anh". Còn khu phố nào bị nặng, nhẹ nữa không biết.
Mình thiết nghĩ nếu tỉnh BD làm kỹ, cụ thể hơn đến cấp khu phố thì dân cũng đỡ ngột ngạt mà lực lượng chức năng cũng đỡ "bao sân" vừa tốn sức vừa tốn kinh phí để tập trung cho nơi đúng nghĩa trọng điểm "vùng đỏ đậm đặc".
Trận uống nước dừa kinh hoàng thập tử nhất sinh!
Tóm lược theo lời kể của CCB @Hồng Ngự:
Phân đội trinh sát 11 người dưới sự chỉ huy của trung đội trưởng, nhận lệnh đi lùng sục thăm dò địch quanh địa điểm của Đơn vị mới dừng quân. Đi được 18 cây số đường chim bay, khi Phân đội tiến vào điểm cuối theo kế hoạch, tới một phum bỏ hoang từ lâu, dừa nhiều vô số kể. Họ dừng quân, đang khát giữa mùa nắng như đổ lửa gặp vậy nên anh em quá mừng, tha hồ trèo hái, chặt đập trái dừa lấy nước uống say sưa. Hả hê trước của trời cho, họ uống thay nước lã, nấu cơm bằng nước dừa, rửa mặt cũng nước dừa luôn. Tối ngủ, đi đái, khát lúc nào uống lúc đó, miệng nhai cùi dừa rạo rạo cả đêm.
Sáng dậy, cả nhóm lên đường hành quân về đơn vị. Ban đầu là một người vừa bước đi đã ngã vật, nằm thẳng cẳng, mắt trừng trừng, miệng méo xệch, sùi bọt mép. Anh em đành võng cán đi. Nhưng tiếp theo hết người này đến người khác bị y vậy, ngực như bị ép, chân tay co quắp, rã rời, liệt cụp. Không ai bước đi nổi, có người mê man bất tỉnh.
Trung đội trưởng đành nói buông xuôi, ai còn sức thì cố tìm về đơn vị, ai không đi được thì dồn lại treo võng nằm gần nhau, thay quần áo sạch (chờ chết). May sao một người ráng lê lết về tới Đơn vị, báo xong thì ngất. Đơn vị tổ chức lực lượng đi tìm. May sao thấy, khiêng võng về được 11 người, tất cả đều sống.
Nguồn:
https://www.facebook.com/groups/740161409468128/posts/2101520459998876
Phân đội trinh sát 11 người dưới sự chỉ huy của trung đội trưởng, nhận lệnh đi lùng sục thăm dò địch quanh địa điểm của Đơn vị mới dừng quân. Đi được 18 cây số đường chim bay, khi Phân đội tiến vào điểm cuối theo kế hoạch, tới một phum bỏ hoang từ lâu, dừa nhiều vô số kể. Họ dừng quân, đang khát giữa mùa nắng như đổ lửa gặp vậy nên anh em quá mừng, tha hồ trèo hái, chặt đập trái dừa lấy nước uống say sưa. Hả hê trước của trời cho, họ uống thay nước lã, nấu cơm bằng nước dừa, rửa mặt cũng nước dừa luôn. Tối ngủ, đi đái, khát lúc nào uống lúc đó, miệng nhai cùi dừa rạo rạo cả đêm.
Sáng dậy, cả nhóm lên đường hành quân về đơn vị. Ban đầu là một người vừa bước đi đã ngã vật, nằm thẳng cẳng, mắt trừng trừng, miệng méo xệch, sùi bọt mép. Anh em đành võng cán đi. Nhưng tiếp theo hết người này đến người khác bị y vậy, ngực như bị ép, chân tay co quắp, rã rời, liệt cụp. Không ai bước đi nổi, có người mê man bất tỉnh.
Trung đội trưởng đành nói buông xuôi, ai còn sức thì cố tìm về đơn vị, ai không đi được thì dồn lại treo võng nằm gần nhau, thay quần áo sạch (chờ chết). May sao một người ráng lê lết về tới Đơn vị, báo xong thì ngất. Đơn vị tổ chức lực lượng đi tìm. May sao thấy, khiêng võng về được 11 người, tất cả đều sống.
Nguồn:
https://www.facebook.com/groups/740161409468128/posts/2101520459998876
Một khoảng khắc làm nên tên tuổi Trịnh Đức Việt.
Tác giả chụp từ Thảo Điền về phía Bình Thạnh và Quận 1.
(Tối 17/8 và 18/8)
(Tối 17/8 và 18/8)
Vì sao có người Anti-vaccine?
Mình khá thắc mắc về điều ấy nên hỏi người bạn.
Bạn nói: Ở Mỹ, đa phần lớp già thì chấp nhận loại vaccine nào cũng được, còn những người từ chối có nhiều lý do... Tầng lớp trẻ có học thức ở Mỹ và Singapore, họ không chịu tiêm theo lý của họ. Vì họ tự tin ở sức đề kháng của mình, phần nữa cho rằng Vc can thiệp sâu vào mã ngồn gen. Mới có 2 năm nguyên cứu, chưa đủ thời gian để kiểm chứng an toàn về lâu dài trên thực tế. Có thể di truyền ảnh hưởng xấu đến con cháu. Ví như vật nuôi cây trồng biến đổi gen, có nước tán thành, có nước không. Họ thà tiêm Vc bào chế theo cách cổ truyền như của TQ chẳng hạn, an toàn hơn.
Bạn nói: Ở Mỹ, đa phần lớp già thì chấp nhận loại vaccine nào cũng được, còn những người từ chối có nhiều lý do... Tầng lớp trẻ có học thức ở Mỹ và Singapore, họ không chịu tiêm theo lý của họ. Vì họ tự tin ở sức đề kháng của mình, phần nữa cho rằng Vc can thiệp sâu vào mã ngồn gen. Mới có 2 năm nguyên cứu, chưa đủ thời gian để kiểm chứng an toàn về lâu dài trên thực tế. Có thể di truyền ảnh hưởng xấu đến con cháu. Ví như vật nuôi cây trồng biến đổi gen, có nước tán thành, có nước không. Họ thà tiêm Vc bào chế theo cách cổ truyền như của TQ chẳng hạn, an toàn hơn.
Vầy thì làm sao không lòi ra F... một đống?
Thỉnh thoảng các bạn nghe chỗ này chỗ nọ bị F0 quá trời. Mình kể chuyện mình chứng kiến để các bạn không nằm trong tâm dịch hiểu.
Ví như chỗ khu trọ của mình, tuần rồi có kiot bán tạp hoá, 1 mẹ và 2 đứa con nhỏ nghi bị nhiễm virus. Gọi điện thoại số bàn trạm y tế không được, đành tự bỏ tiền kêu dịch vụ tới lấy mẫu xét nghiệm, kết quả dương tính. Sau đó y tế phường biết, gọi ĐT hướng dẫn tự điều trị tại chỗ nhưng không xuống xét nghiệm tiếp theo để xác định chính xác. Và không thấy dăng dây cảnh báo.
Như vậy theo nguyên tắc chưa thể gọi là F0 nhưng mình ở kế bên thăm hỏi biết triệu chứng và kết quả xét nghiệm nhanh thì nghĩ 100% bị nhiễm rồi. May mà gia đình cô tạp hoá qua một tuần đau đã ổn. Trong khu thấy dân cư vẫn êm ắng. Hoặc có triệu chứng mà họ không nói ra, thì ai biết ai.
Nếu chính quyền không có biện pháp như xét nghiệm, truy vết tức thời tìm F... như kể trên. Đồng thời nếu không có thuốc đặc trị và chích ngừa thì cũng bằng không. Sắp đến khi xét nghiệm có thể lòi ra một đống, không gì là lạ. Không tự dưng mà bị, phải có người lây qua. Đặc điểm của dịch bệnh, hầu hết không có triệu chứng hoặc nhẹ thì dân họ đâu biết mình nhiễm. Cứ thế lây dính chùm trong phòng rồi lan ra những phòng khác kề cận ở môi trường chật hẹp có đến 60 phòng cả thảy.
Chỉ hy vọng mong manh không nhiều vì thấy mọi người đều ổn.
Thử hỏi nếu bạn là người trong cuộc có lo lắng, có bị stress không?
Ví như chỗ khu trọ của mình, tuần rồi có kiot bán tạp hoá, 1 mẹ và 2 đứa con nhỏ nghi bị nhiễm virus. Gọi điện thoại số bàn trạm y tế không được, đành tự bỏ tiền kêu dịch vụ tới lấy mẫu xét nghiệm, kết quả dương tính. Sau đó y tế phường biết, gọi ĐT hướng dẫn tự điều trị tại chỗ nhưng không xuống xét nghiệm tiếp theo để xác định chính xác. Và không thấy dăng dây cảnh báo.
Như vậy theo nguyên tắc chưa thể gọi là F0 nhưng mình ở kế bên thăm hỏi biết triệu chứng và kết quả xét nghiệm nhanh thì nghĩ 100% bị nhiễm rồi. May mà gia đình cô tạp hoá qua một tuần đau đã ổn. Trong khu thấy dân cư vẫn êm ắng. Hoặc có triệu chứng mà họ không nói ra, thì ai biết ai.
Nếu chính quyền không có biện pháp như xét nghiệm, truy vết tức thời tìm F... như kể trên. Đồng thời nếu không có thuốc đặc trị và chích ngừa thì cũng bằng không. Sắp đến khi xét nghiệm có thể lòi ra một đống, không gì là lạ. Không tự dưng mà bị, phải có người lây qua. Đặc điểm của dịch bệnh, hầu hết không có triệu chứng hoặc nhẹ thì dân họ đâu biết mình nhiễm. Cứ thế lây dính chùm trong phòng rồi lan ra những phòng khác kề cận ở môi trường chật hẹp có đến 60 phòng cả thảy.
Chỉ hy vọng mong manh không nhiều vì thấy mọi người đều ổn.
Thử hỏi nếu bạn là người trong cuộc có lo lắng, có bị stress không?
Xưa phòng dịch, người Thiểu số với người Kinh ai văn minh hơn?.
Phòng dịch bệnh bằng luật tục ở buôn làng xưa
Tấn Vịnh - 20:09, 06/08/2021
Ngày xưa, đồng bào các dân tộc thiểu số ở vùng cao miền núi, đời sống còn nhiều khó khăn, việc tiếp cận các dịch vụ y tế hạn chế. Đi liền với đói nghèo, lạc hậu là dịch bệnh thường xuyên xảy ra. Từ đó đồng bào có nhiều cách để phòng chống, ngăn chặn dịch bệnh. Đặc biệt, luật tục (tập quán pháp) của đồng bào đều có những quy định xử phạt nghiêm khắc để ngăn ngừa, phòng chống dịch bệnh.
Những quy định nghiêm ngặt để phòng dịch
Xưa kia, đồng bào các dân tộc ở vùng Trường Sơn- Tây Nguyên đều có những quy định nghiêm ngặt trong phòng chống dịch bệnh. Khi trong làng có dịch bệnh, người trong làng không được sang làng khác. Đồng bào thường làm dấu hiệu trên các con đường vào làng bằng cách chăng dây buộc ngang đường, trồng cây chặn lối đi lại. Khách hoặc người lạ vào làng thấy “dấu cấm đi” là biết có chuyện bất ổn, tín hiệu “nội bất xuất ngoại bất nhập” và tự giác rút lui ngay lập tức mà không cần có “đội cưỡng chế ”.
Khi trong làng xảy ra dịch bệnh, bà con không được ở nhà, không được tập trung đông người mà phải phân tán vào rừng, tự cách ly để khỏi bị lây nhiễm. Nếu người trong làng đi đến buôn làng khác khi đang bị dịch bệnh thì không được về làng ngay mà ở ngoài rừng, cách ly một thời gian khá lâu sau mới được về nhà. Người nhà và bà con trong làng dựng một cái túp lều trong rừng cho người bị nghi dịch bệnh tạm trú ở đó. Gia đình cung cấp đầy đủ đồ ăn hàng ngày. Người bị cách ly không được vào các chòi rẫy, không được xuống suối uống nước, tắm ở đầu nguồn để hạn chế nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh ra môi trường nước. Thời gian ở trong rừng phải ít nhất từ 10-15 ngày.
Ngày xưa, mỗi làng đều có hàng rào bảo vệ. Hàng rào xung quanh làng không những để bảo vệ cuộc sống dân làng mà còn là dấu hiệu phân định giới mốc, địa vực cư trú, sở hữu đất đai, dấu hiệu thông báo điều kiêng cữ cấm tuyệt đối người ngoài vào làng khi dịch bệnh.
Những thời điểm xảy ra dịch bệnh nguy hiểm thì đồng bào gia cố, làm mới hàng rào thành nhiều lớp vòng trong, vòng ngoài rất chắc chắn. Các vị chủ làng, già làng có uy tín luôn khuyên bảo, nhắc nhở dân chúng thực hiện việc phòng chống dịch bệnh. Những người không tuân thủ sẽ bị bà con lên án. Đặc biệt, người nào vô tình làm lây lan dịch bệnh, gây ảnh hưởng đến cuộc sống, tính mạng của người dân trong làng thì bị xử phạt nghiêm khắc.
Luật tục quy định xử phạt nghiêm khắc
Luật tục của đồng bào có những quy định cụ thể về việc phân xử cho các đối tượng làm lây lan dịch bệnh. Nhiều điều luật đề cập khá rõ về việc phòng và chống dịch bệnh, việc xét xử, phạt vạ những “tội trạng”, “tội danh” như “Tội bị bệnh truyền nhiễm mà không khai báo”, “Tội không khai báo người bị chết vì dịch bệnh”, “Tội làm lây truyền dịch bệnh cho người khác”, “Tội phao tin không đúng về dịch bệnh làm dân làng sợ hãi”, “Tội xông vào làng bất chấp làng có cữ vì dịch bệnh”, ...
Bên cạnh xử tội làm lây lan dịch bệnh ở người, luật tục của đồng bào miền núi cũng có những điều luật quy định xử phạt đối với các tội làm lây dịch bệnh ở gia súc. Đó là “Tội không trình báo với người đầu làng về có dịch trâu bò”, “Tội không chăm sóc đàn gia súc của mình khi có dịch bệnh”...
Về “Tội bị bệnh truyền nhiễm mà không khai báo”, luật tục Ê Đê luận giải như sau: “Khi bệnh lan rộng, lây đến các làng khác, nếu không có một ai, là đàn bà hay đàn ông chạy đi báo cho cây đa đầu suối, cây sung đầu làng, báo cho những kẻ trông coi những người em, những người cháu, dân làng (như vậy thì khác nào) họ đem trăn, đem rắn bỏ vào nhà người ta, khác nào kẻ thấy dân làng khỏe mạnh sinh ra ganh ghét. Như vậy, hắn là kẻ có tội, có chuyện phải đưa ra xét xử giữa người ta với hắn”.
“Tội làm lây lây lan dịch bệnh cho người khác”, luật tục Ê Đê ghi rõ: “Những năm có thiên tai, hạn hán, thời tiết nóng nực, ông Đu, ông Điê (các vị thần tối cao trong hệ thống thần linh của người Ê Đê) thường gieo rắc tai họa. Hắn bị trời làm cho ốm đau, thế mà hắn không chịu kiêng cữ. Hắn như con voi của thần Cá Sấu đến cọ mình vào cây kcik, như con voi của thần Cá Sấu đến cọ mình vào cây kpang, hắn muốn truyền bệnh cho dân làng của tù trưởng nhà giàu. Vì hắn mà làm chết cả những tay cuốc, tay chà gạc giỏi giang, những người có tài tháo vát, khỏe mạnh. Vậy, có việc phải xét xử giữa người khác với hắn”.
Luật tục của dân tộc M’nông (phat duôih) có những quy định cụ thể về việc phân xử, xét xử cho các đối tượng làm lây lan dịch bệnh. Luật tục M’nông có hàng trăm “điều luật”, trong đó có đề cập khá rõ về việc phòng và chống dịch bệnh và xét xử, phạt vạ những trường vi phạm. Về “Tội gieo rắc, lây lan dịch bệnh cho người khác”, luật tục M’nông nói như sau: “Bon mình có bệnh lây truyền/Mình không được vào bon người khác/Nếu ta vào bon họ/Tức là truyền bệnh cho bon đó/Nếu bon họ có bệnh truyền nhiễm/Ta không được và bon của họ/Nếu ta vào bon họ/Tức là rước bệnh về làng mình/Mang bệnh về gây hại bon làng/Mang dây mây từ ngoài rừng xa/Làm cho bon làng bị gai đâm/Đổ nước tro làm cho giường mục”.
Đến nay, dù xã hội đã phát triển, song khi gặp dịch bệnh, việc đối phó với khủng hoảng này tùy theo điều kiện của từng vùng. Thực tế cho thấy, việc phòng ngừa dịch bằng cách ly, ngăn chặn từ xa trở nên hiệu quả trong việc đối phó với đại dịch Covid-19 đang bùng phát và diễn biến phức tạp trên toàn thế giới. Trong quá khứ, bằng nếp sống, cách ứng xử, luật tục...đồng bào các dân tộc ở vùng Trường Sơn - Tây Nguyên cũng đã tồn tại, vượt qua những cơn nguy nan và từ đó hình thành ý thức, kinh nghiệm trong việc phòng chống dịch bệnh, bảo vệ cuộc sống buôn làng.
Hàng rào kiên cố ở một ngôi làng của người Ba Na khi xưa (ảnh: Daniel Léger)
Nguồn: Baodantoc
Tấn Vịnh - 20:09, 06/08/2021
Ngày xưa, đồng bào các dân tộc thiểu số ở vùng cao miền núi, đời sống còn nhiều khó khăn, việc tiếp cận các dịch vụ y tế hạn chế. Đi liền với đói nghèo, lạc hậu là dịch bệnh thường xuyên xảy ra. Từ đó đồng bào có nhiều cách để phòng chống, ngăn chặn dịch bệnh. Đặc biệt, luật tục (tập quán pháp) của đồng bào đều có những quy định xử phạt nghiêm khắc để ngăn ngừa, phòng chống dịch bệnh.
Những quy định nghiêm ngặt để phòng dịch
Xưa kia, đồng bào các dân tộc ở vùng Trường Sơn- Tây Nguyên đều có những quy định nghiêm ngặt trong phòng chống dịch bệnh. Khi trong làng có dịch bệnh, người trong làng không được sang làng khác. Đồng bào thường làm dấu hiệu trên các con đường vào làng bằng cách chăng dây buộc ngang đường, trồng cây chặn lối đi lại. Khách hoặc người lạ vào làng thấy “dấu cấm đi” là biết có chuyện bất ổn, tín hiệu “nội bất xuất ngoại bất nhập” và tự giác rút lui ngay lập tức mà không cần có “đội cưỡng chế ”.
Khi trong làng xảy ra dịch bệnh, bà con không được ở nhà, không được tập trung đông người mà phải phân tán vào rừng, tự cách ly để khỏi bị lây nhiễm. Nếu người trong làng đi đến buôn làng khác khi đang bị dịch bệnh thì không được về làng ngay mà ở ngoài rừng, cách ly một thời gian khá lâu sau mới được về nhà. Người nhà và bà con trong làng dựng một cái túp lều trong rừng cho người bị nghi dịch bệnh tạm trú ở đó. Gia đình cung cấp đầy đủ đồ ăn hàng ngày. Người bị cách ly không được vào các chòi rẫy, không được xuống suối uống nước, tắm ở đầu nguồn để hạn chế nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh ra môi trường nước. Thời gian ở trong rừng phải ít nhất từ 10-15 ngày.
Ngày xưa, mỗi làng đều có hàng rào bảo vệ. Hàng rào xung quanh làng không những để bảo vệ cuộc sống dân làng mà còn là dấu hiệu phân định giới mốc, địa vực cư trú, sở hữu đất đai, dấu hiệu thông báo điều kiêng cữ cấm tuyệt đối người ngoài vào làng khi dịch bệnh.
Những thời điểm xảy ra dịch bệnh nguy hiểm thì đồng bào gia cố, làm mới hàng rào thành nhiều lớp vòng trong, vòng ngoài rất chắc chắn. Các vị chủ làng, già làng có uy tín luôn khuyên bảo, nhắc nhở dân chúng thực hiện việc phòng chống dịch bệnh. Những người không tuân thủ sẽ bị bà con lên án. Đặc biệt, người nào vô tình làm lây lan dịch bệnh, gây ảnh hưởng đến cuộc sống, tính mạng của người dân trong làng thì bị xử phạt nghiêm khắc.
Luật tục quy định xử phạt nghiêm khắc
Luật tục của đồng bào có những quy định cụ thể về việc phân xử cho các đối tượng làm lây lan dịch bệnh. Nhiều điều luật đề cập khá rõ về việc phòng và chống dịch bệnh, việc xét xử, phạt vạ những “tội trạng”, “tội danh” như “Tội bị bệnh truyền nhiễm mà không khai báo”, “Tội không khai báo người bị chết vì dịch bệnh”, “Tội làm lây truyền dịch bệnh cho người khác”, “Tội phao tin không đúng về dịch bệnh làm dân làng sợ hãi”, “Tội xông vào làng bất chấp làng có cữ vì dịch bệnh”, ...
Bên cạnh xử tội làm lây lan dịch bệnh ở người, luật tục của đồng bào miền núi cũng có những điều luật quy định xử phạt đối với các tội làm lây dịch bệnh ở gia súc. Đó là “Tội không trình báo với người đầu làng về có dịch trâu bò”, “Tội không chăm sóc đàn gia súc của mình khi có dịch bệnh”...
Về “Tội bị bệnh truyền nhiễm mà không khai báo”, luật tục Ê Đê luận giải như sau: “Khi bệnh lan rộng, lây đến các làng khác, nếu không có một ai, là đàn bà hay đàn ông chạy đi báo cho cây đa đầu suối, cây sung đầu làng, báo cho những kẻ trông coi những người em, những người cháu, dân làng (như vậy thì khác nào) họ đem trăn, đem rắn bỏ vào nhà người ta, khác nào kẻ thấy dân làng khỏe mạnh sinh ra ganh ghét. Như vậy, hắn là kẻ có tội, có chuyện phải đưa ra xét xử giữa người ta với hắn”.
“Tội làm lây lây lan dịch bệnh cho người khác”, luật tục Ê Đê ghi rõ: “Những năm có thiên tai, hạn hán, thời tiết nóng nực, ông Đu, ông Điê (các vị thần tối cao trong hệ thống thần linh của người Ê Đê) thường gieo rắc tai họa. Hắn bị trời làm cho ốm đau, thế mà hắn không chịu kiêng cữ. Hắn như con voi của thần Cá Sấu đến cọ mình vào cây kcik, như con voi của thần Cá Sấu đến cọ mình vào cây kpang, hắn muốn truyền bệnh cho dân làng của tù trưởng nhà giàu. Vì hắn mà làm chết cả những tay cuốc, tay chà gạc giỏi giang, những người có tài tháo vát, khỏe mạnh. Vậy, có việc phải xét xử giữa người khác với hắn”.
Luật tục của dân tộc M’nông (phat duôih) có những quy định cụ thể về việc phân xử, xét xử cho các đối tượng làm lây lan dịch bệnh. Luật tục M’nông có hàng trăm “điều luật”, trong đó có đề cập khá rõ về việc phòng và chống dịch bệnh và xét xử, phạt vạ những trường vi phạm. Về “Tội gieo rắc, lây lan dịch bệnh cho người khác”, luật tục M’nông nói như sau: “Bon mình có bệnh lây truyền/Mình không được vào bon người khác/Nếu ta vào bon họ/Tức là truyền bệnh cho bon đó/Nếu bon họ có bệnh truyền nhiễm/Ta không được và bon của họ/Nếu ta vào bon họ/Tức là rước bệnh về làng mình/Mang bệnh về gây hại bon làng/Mang dây mây từ ngoài rừng xa/Làm cho bon làng bị gai đâm/Đổ nước tro làm cho giường mục”.
Đến nay, dù xã hội đã phát triển, song khi gặp dịch bệnh, việc đối phó với khủng hoảng này tùy theo điều kiện của từng vùng. Thực tế cho thấy, việc phòng ngừa dịch bằng cách ly, ngăn chặn từ xa trở nên hiệu quả trong việc đối phó với đại dịch Covid-19 đang bùng phát và diễn biến phức tạp trên toàn thế giới. Trong quá khứ, bằng nếp sống, cách ứng xử, luật tục...đồng bào các dân tộc ở vùng Trường Sơn - Tây Nguyên cũng đã tồn tại, vượt qua những cơn nguy nan và từ đó hình thành ý thức, kinh nghiệm trong việc phòng chống dịch bệnh, bảo vệ cuộc sống buôn làng.
Hàng rào kiên cố ở một ngôi làng của người Ba Na khi xưa (ảnh: Daniel Léger)
Nguồn: Baodantoc
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)