Ví dụ đơn vị hợp đồng khám bệnh là một trường học, một công ty có chừng 500 đến 1.000 người.
Định kỳ đến ngày, cơ sở khám bệnh sẽ tập trung lắp ráp một số nhân viên như bác sĩ, ý sĩ, y tá, điều dưỡng , y tá... trên dưới 10 mạng (tùy quy mô đơn vị sẽ khám). Tất tần tật sẽ lên xe 7-12 chỗ, nếu đơn vị gần và ít người thì từng người đi xe máy đến đơn vị.
Họ khám gì?
Khám sức khỏe tổng quát với mục đích chính đối với học sinh gọi "chăm sóc sức khỏe ban đầu" để phát hiện bệnh sớm, đối với công nhân để phát hiện bệnh nghề nghiệp.
Học sinh, công nhân lần lượt qua các bàn, vô dầu này ra đâu kia.
Ở một bàn chuyên môn có 1, 2 y bác sĩ khám cho trên dưới một ngàn người liên tục trong 1, 2 ngày, sức người, đầu óc đâu đáp ứng với lượng người ra vào liên tục, buột họ hỏi chiếu lệ, khám cho có, ra toa (đối với công nhân), gọi là "cưới ngựa xem hoa". Thử tưởng tượng có ai mang đeo cái ông nghe, bóp cái bơm huyết áp trên dưới ngàn lần không? họa có điếc tai, tay rụng rời. Khám cái phụ khoa của chi em, soi bướm suốt có mà lòi mắt, trào đờm!
Đối với học sinh có lẽ y bác sĩ vạch tai, vạch mắt, đo chiều cao là xong, em nào khai có bệnh nọ kia thì mới khám thêm chăng. Con lão đóng bảo hiểm y tế đủ, từng qua 3 trường phổ thông. Lão chưa bao giờ nghe, thấy cái gọi là kết quả "sức khỏe ban đầu", nó méo tròn ra sao.
Có khám cũng như không!
Theo luật bất thành văn, đơn vị hợp đồng khám bệnh sẽ được lại quả 5%. Không rõ cơ sơ khám bệnh họ được hưởng lợi bao nhiêu %, nhưng biết là lợi nhận rất hấp dẫn vì các phòng khám, bệnh viên cạnh tranh săn lùng hợp đồng khám BHYT.
Người đóng BHYT ngày càng tăng cao nhưng Quỹ BHYT bị bội chi, cái chính không phải do chất lượng khám điều trị tăng lên mà do nuôi bộ máy móc ngoặc tham nhũng, lách luật kê chi phí khám chữa bệnh đủ kiểu...