BTV Hoài Anh duyên dáng trong chương trình Thời sự 19h.
Người ta đã giả định rằng nguồn gốc của Master of Ceremonies có thể đã được hình thành từ thời gian Hoàng đế Constantine Great (Năm 324), hoặc từ trong thời gian Đạo Cơ đốc trở thành tôn giáo chính thức của Đế quốc La Mã năm 380.[4]
Vào thập niên 1970 và thập niên 1980, thuật ngữ MC có liên hệ với âm nhạc hip-hop, và là từ để chỉ người, mà bây giờ thường được gọi là “rapper”- tức là người đọc-chơi nhạc rap. Khi ấy, người ta còn coi MC là viết tắt của những cụm từ như: Microphone Controller, Mic Checka, Music Commentator và Moves the Crowd. Việc không thống nhất trong cách viết tắt này có thể là nguyên nhân khiến người dẫn chương trình ngày nay đảm đương nhiều nhiệm vụ hơn thế, không chỉ là dẫn chương trình mà thôi. Ví dụ: giới thiệu những người biểu diễn, nói và giao lưu với khán thính giả; hướng dẫn một buổi lễ, một cuộc họp. Ở một số quốc gia khác, người dẫn chương trình còn có trách nhiệm biên tập chương trình và chính mình giới thiệu, dẫn dắt cho chương trình đó.[5] Thậm chí, trong quá khứ hoàng gia châu Âu, Masters of Ceremonies là người chịu trách nhiệm tiến hành các nghi thức trong các buổi lễ ngoại giao của hoàng tộc.
Từ điển Wikipedia.com định nghĩa:“Người dẫn chương trình, hay còn gọi là em-xi (MC) do gọi tắt từ tiếng Anh: Master of Ceremonies, theo nghĩa thông thường được hiểu là người hướng dẫn quần chúng trong một sự kiện”[6]. Hiểu một cách chính xác, MC là người tổ chức sự kiện, và sự kiện đó chỉ diễn ra trong vòng một đêm.
Trong lĩnh vực truyền hình, đối với thuật ngữ Master of Ceremonies và cách viết tắt của nó(MC), trên thế giới, vẫn còn nhiều quan điểm chưa thống nhất trong giới hạn đối tượng phản ánh của nó[7]. Ở Mỹ[8], người ta cũng dùng thuật ngữ MC dùng để chỉ Người dẫn chương trình truyền hình! Thế nhưng do khả năng phân biệt của từ này quá rộng, nên trong lĩnh vực truyền hình, người ta thường dùng các thuật ngữ khác có khả năng diễn đạt cụ thể nội hàm của nó, ví dụ như: Chúng ta thấy cách dùng thuật ngữ News presenter của người Anh(thay vì News MC) để gọi Người dẫn chương trình tin tức trên truyền hình, đó là người có nhiệm vụ xây dựng một khung chương trình Tin tức, quyết định lựa chọn những tin tức nóng hổi, xắp sếp thứ tự tin và đồng thời anh ta(hay cô ta) dẫn chương trình đó, để mang chương trình tin tức đó đến với những khán giả của họ. Hoặc người Mỹ sẽ dùng thuật ngữ: show host để gọi người thực hiện và hướng dẫn các chương trình Talk Show hay Game Show. Chẳng hạn, người ta gọi Larry King ở Talk Show mang tên Larry King Live là Talk show host[9]. Hoặc truyền hình ở Anh thường dùng từ Newscaster để gọi người dẫn ở mục điểm tin. Trong khi đó tại Mỹ và Canada người ta gọi các Newscaster và News presenter là News Anchor. Riêng hãng tin BBC lại gọi các Newscaster và News presenter là: Newsreader.
Ngày nay, ở nước ta, người ta quen dùng thuật ngữ MC để chỉ người dẫn chương trình nói chung. Ban đầu thuật ngữ này được sử dụng để gọi tắt chức danh Người dẫn chương trình truyền hình tại Truyền hình Việt Nam(MC truyền hình). Chưa có một tài liệu nào khẳng định thuật ngữ này chính thức được nhập vào Việt Nam từ bao giờ, song rõ ràng nó có sức sống khá mãnh liệt ở mảnh đất còn rất màu mỡ này.[10]
Nhà báo Lại Văn Sâm trong chương trình Ai là triệu phú.
Những năm gần đây, đặc biệt từ những năm 2000 trở lại đây là thời kỳ hoàng kim của các chương trình trò chơi truyền hình, người ta thấy hàng loạt chương trình mới, chủ yếu là các chương trình trò chơi mua bản quyền từ nước ngoài: Hãy chọn giá đúng với người dẫn là nhà báo Lại Văn Sâm, Lưu Minh Vũ; Ai là ai do Kim Khánh dẫn; Trò chơi âm nhạc với sự xuất hiện của Anh Tuấn, Diễm Quỳnh; Đấu trường 100 với Thái Tuấn…Hàng loạt chương trình mới ra đời đồng nghĩa với sự xuất hiện của các người dẫn chương trình ngày càng nhiều hơn.
Cùng với sự phát triển mạnh các thể loại chương trình truyền hình, sự ảnh hưởng của truyền hình tới thói quen sử dụng ngôn ngữ của khán giả cũng lớn hơn. Đặc biệt, việc mua bản quyền chương trình từ nước ngoài cũng dẫn đến những ảnh hưởng nhất định trong cách gọi tên các chức danh trong quy trình sản xuất của một chương trình truyền hình. Hiện tượng chức danh Người dẫn chương trình truyền hình được đọc tắt, viết tắt là MC, có thể xuất hiện trong hoàn cảnh như vậy.
Giờ đây, dưới ảnh hưởng của truyền hình, cách gọi Người dẫn chương trình thậm chí có tần suất xuất hiện còn ít hơn cách gọi tắt MC, đặc biệt trong phong cách ngôn ngữ lời nói.
Như vậy, khác (thậm chí ngược lại) với các nước như: Anh, Mỹ, Canada…(Như ở trên đã nói, ở các nước Anh, Mỹ. Canada…người ta không dùng thuật ngữ MC với tư cách là một người dẫn chương trình truyền hình); ở Việt Nam, thuật ngữ MC là thuật ngữ du nhập, ban đầu được sử dụng nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng, nó là cách gọi tắt, dùng để chỉ Người dẫn chương trình truyền hình. Sau đó dưới ảnh hưởng của các phương tiện thông tin đại chúng và nhu cầu sử dụng trong đời sống xã hội, thuật ngữ này đã được ứng dụng rộng rãi, hiện nay, từ MC được hiểu là chỉ: Người dẫn chương trình nói chung. Chúng ta có thể thấy, trong bất kỳ sự kiện nào, từ hôn sự cho tới các buổi trình diễn ca nhạc; từ cuộc giới thiệu sản phẩm mới đến cuộc trao giải Cánh diều vàng…đều xuất hiện người dẫn chương trình và được giới thiệu là MC. Thuật ngữ này ngày càng có xu hướng được mở rộng nội hàm và được xã hội chấp nhận.
[1] The term originates from the Catholic Church. The Master of Ceremonies is an official of the Papal Court responsible for the proper and smooth conduct of the elegant and elaborate rituals involving the Pope and the Sacred Liturgy.
[2] Names of Masters of Ceremonies are known since the late Middle Ages (15th century) and the Renaissance (16th century).
[3] At major festivities such as Christmas and Easter, when the liturgies are long and complex, the Master of Ceremonies plays a vital role in ensuring that everything runs smoothly.
[4] It is reasonable to assume that the ceremonials themselves pre-date Gelasius I and the origins of the Master of Ceremonies may have developed from the time Emperor Constantine the Great gave the Lateran Palace to the popes (324) or from the time Christianity became the official religion of the Roman Empire (380)
[5]http://vi.wikipedia.org/wiki
[6] http://en.wikipedia.org/wiki/Master_of_Ceremonies
[7] http://vi.wikipedia.org/wiki
[8] Wikipedia.com: In the USA, such a person is typically called a host or an emcee (from MC: Master of Ceremonies).
[9] Trên thực tế, khi chuyển nghĩa của từ Talk show host sang tiếng Việt chúng ta vẫn chưa có một khái niệm tương ứng, bởi một Talk show host như Larry King hay Oprah Winfrey, họ không chỉ làm công việc dẫn chương trình, mà còn là tác giả của format, tác giả kịch bản, thậm chí tổ chức sản xuất chương trình đó. Chính vì còn nhiều khác biệt như vậy, nên tác giả luận văn chỉ nghiên cứu ở góc độ chức năng là một người dẫn chương trình mà thôi.
[10] Lĩnh vực tổ chức sự kiện, truyền thông là những lĩnh vực còn tương đối mới mẻ ở Việt Nam, chính vì vậy, nhiều tri thức, kinh nghiệm cả tốt và không tốt đều rất dễ bám rễ tại nước ta ẩn trong sự mập mờ của các nền tảng lý luận của những lĩnh vực trên.TG.
[11] Trước đó ở VTV và các đài truyền hình địa phương, người ta gọi những người dẫn chương trình trên truyền hình là các phát thanh viên.
Nguồn: Nguyencuong
