Xe Yamaha đầu tiên tại Việt Nam
Một thương hiệu xe máy nhật được nhập cảng vào miền nam Việt Nam sau những đợt xe Honda, Suzuki và Kawasaki được Cục Quân Tiếp Vụ của Quân đội VNCH nhập vào dành cho các quân nhân phục vụ tại miền nam trước 1975 là xe Yamaha, một trong bộ 'tứ đại gia' xe máy Nhật Bản tồn tại ngày nay sau cuộc chiến xe máy khốc liệt tại Nhật bản kéo dài gần 3 thập niên.
Là một công ty Nhật Bản đã nổi tiếng với những nhạc cụ sản xuất bán ra trên thế giới, nhưng vào năm 1955 Yamaha bắt đầu sản xuất xe máy. Yamaha bắt đầu chế tạo nhưng xe mô-tô với máy móc đơn giản và ít tốn kém cùng lúc đã phát triển và củng cố vị thế của mình như một nhà sản xuất lớn về các sản phẩm thể thao powersports, cung cấp một số các xe mô-tô thể thao, mô-tô đường trường và những chiếc xe chạy đường băng đồng tốt nhất trên thị trường. Yamaha đứng thứ hai chỉ sau Honda là công ty đứng đầu các nhà sản xuất xe mô-tô Nhật Bản.
1851, ông Torakusu Yamaha chào đời. Ông sẽ trở thành một thợ sửa đồng hồ và chế tạo cây đàn phong cầm đầu tiên của mình vào giữa độ tuổi ba mươi.
Torakusu Yamaha (1851-1916)
1890, Ông đã kết hợp và xây dựng Công ty TNHH Nippon Gakki, với mục đích sản xuất đàn piano và phong cầm. Nguồn gốc của công ty là một nhà sản xuất nhạc cụ vẫn còn được phản ánh trong logo của mình, trong đó mô tả ba chiếc âm thoa lồng vào nhau trên một vòng tròn. Yamaha sẽ trở thành hãng sản xuất dụng cụ âm nhạc lớn nhất trên thế giới.
1916, ông Torakusu Yamaha qua đời.
Yamaha YA-1 "Chuồn chuồn đỏ - Red Dragonfly"
Yamaha YA-1 "Red Dragonfly" với logo 3 chiếc âm thoa lồng vào nhau
DKW RT125 của Đức Quốc
Harley-Davidson Hummer của Hoa Kỳ
BSA Bantam của Anh Quốc
1955, những năm sau Thế chiến II, chủ tịch của công ty Yamaha là Genichi Kawakami nhận ra rằng Nhật Bản cần xây dựng lại đất nước bị tàn phá, quốc gia này cần phương tiện vận chuyển giá cả phải chăng (hơn là cần cây đàn piano!). Các sản phẩm cơ giới đầu tiên của Yamaha là xe máy YA-1. Đó là một xe mô-tô125cc, 2 thì, xi-lanh đơn chạy đường trường rập theo khuôn mẫu xe DKW RT125 (cũng như cả hai kiểu xe BSA Bantam và Harley-Davidson Hummer.) Loại xe YA-1, hay còn gọi là "Red Dragonfly," là một thành công lớn khiến Yamaha thành lập một công ty con, Yamaha Motor Corp.
Xe Adler M 250 của Đức Quốc
Yamaha YD-1 1957
1957, Yamaha ra mắt chiếc mô-tô 2 xi-lanh 250cc YD-1 cải tiến dựa trên kiểu xe Adler M250 của Đức Quốc.
Một kiểu xe scooter Yamaha SC-1 năm 1957
Yamaha MF-1 Step-Thru 1957
Một xe Yamaha MF-1 ngày nay tại Thái Lan
1958, Xe Yamaha đầu tiên được bán tại Hoa Kỳ bởi công ty Cooper Motors, nhà phân phối độc lập. Các kiểu xe là YD-1 (250cc, 2 thì, xi-lanh đôi streetbike) và MF-1 Step-Thru (50cc, 2 thì, xi-lanh đơn streetbike).
Một chiếc Yamaha YDS-1 cải tiến với bộ khung ống thép đôi để chạy đua
1959, Kiểu xe YDS-1 là một phiên bản điều chỉnh cải tiến từ động cơ xe YD-1 trong một khung sườn thép ống đôi (các phiên bản trước đó được chế tạo trên kiểu sườn thép lá rập khuôn), cũng cần biết rằng loại sườn khung ống chế tạo ra với giá thành cao hơn là khung thép lá rập khuôn. Các kiểu xe YDS-1 thiết lập thành kiểu xe thể thao và xe đua máy đôi 2 thì trong 20 năm liên tiếp của Yamaha.
1960, công ty Yamaha International Corp. Bắt đầu kinh doanh trực tiếp xe Yamaha tại Hoa Kỳ.
Phil Read, tay đua đã dành chức vô địch thế giới xe 250cc cho Yamaha năm 1964
Kiểu xe đua Yamaha RD05 250cc
1964, Phil Read dành chức vô địch thế giới dòng xe 250cc cho Yamaha trên chiếc xe đua RD05.
Kiểu xe Yamaha YDS-3 đợt đầu với logo 3 chiếc âm thoa trên bình xăng
Yamaha YDS-3 đợt nhì với hàng chử Yamaha trên bình xăng
1966, Yamaha ra mắt kiểu xe YDS-3 động cơ 2 thì 250cc đáp ứng thị hiếu và nhu cầu của khách hàng tại Hoa Kỳ. Giửa thập niên 1960, Yamaha nói riêng và các thương hiệu xe máy Nhật Bản nói chung đã phát triển nhanh chóng, họ không cần nhái lại các kiểu xe của Âu Châu như họ đã làm trước đây - những thiết kế và kỹ thuật cơ khí hoàn toàn mới mẽ, tạo nên hình dáng tân kỳ của các xe mô-tô Nhật Bản. Đặc điểm riêng cũa Yamaha do kinh ngiệm sử dụng các hợp kim trong việc sản xuất các nhạc cụ được áp dụng vào việc chế tạo xe mô-tô nên xe Yamaha có độ bền rất cao.
Xe Yamaha TD1C được sản xuất đặc biệt cho các tay đua tài tử
1967, Yamaha 250cc kiểu xe đua TD1C máy đôi 2 thì được bán ra cho các tay đua độ. Mặc dù Yamaha sản xuất các loại xe đua đạt hiệu quả trong nhiều năm qua, đây là sự khởi đầu những hoạt động tuyệt vời của các tay đua tài tử đầy năng khiếu. Hơn bất kỳ nhà sản xuất nào khác, Yamaha đã loại ra khỏi các vòng đua quốc tế những động cơ xe đua 4 thì trong giải xe đua Grand Prix chủng loại 250cc.
Một quảng cáo khuyến mãi trên 1 tạp chí ở Hoa Kỳ
Cùng năm nầy, các nhà buôn bắt đầu nhập cảng vào miền nam Việt Nam các kiểu xe máy Yamaha.
Đây là một xe Yamaha Motor GP đầu tiên 50cc, kiểu Yamaha RF302 đã được phát triển phù hợp với luật lệ và quy định mới 1968 về thể lệ đua quốc tế (mà Suzuki đã rút lui vào năm 1968) được giới thiệu vào năm 1969. Làm mát bằng nước 2-thì, động cơ 1 xi-lanh với hộp số 6 tốc độ với sức mạnh 17 mã lực và tốc độ tối đa hơn 170 km/giờ. Tuy nhiên, do sự rút lui của chi đội xe đua nhà máy Yamaha ra khỏi các cuộc đua GP thế giới, xe đua này sẽ không bao giờ được đem ra dự đua.
Xe Yamaha tại Việt Nam
Những xe Yamaha máy đơn 2-thì bán tại Pháp Quốc, trong số xe nầy có 2 kiểu được nhập vào Việt Nam: U-5 và YF5-S
Sau những đợt xe Honda, Suzuki và Kawasaki do Cục Quân Tiếp Vụ thuộc Tổng Cục Chiến Tranh Chính Trị QLVNCH nhập cảng từ Nhật Bản dành cho những quân nhân phục vụ tại miền nam VN; những dòng xe Bridgestone và Yamaha bắt đầu có mặt tại Việt Nam do những nhà buôn xe máy bán ra thị trường, những chiếc xe máy từ Âu Châu như Puch, Mobylette, VéloSolex, những xe máy Sachs (Goebels, Phénix, v.v...) dần dần biến mất.
Một xe Yamaha U-5 Newport hiện nay ở Hoa Kỳ
Xe Yamaha U-5 Newport ở Sài Gòn
Có 2 kiểu xe Yamaha 50cc được nhập cảng vào Việt Nam trước tiên là kiểu U5 Newport và YF-1AK, kiểu xe nam YF-1AK là một kiểu xe cải tiến từ kiểu xe YJ-1 mà bộ nhún bánh trước kiểu giò gà sản xuất năm 1964, khác hẳn kiểu YJ-1 còn dùng xăng pha nhớt, kiểu YF-1AK được trang bị hệ thống Yamaha Autolube - 2 bình chứa xăng và nhớt riêng, hổn hợp được pha với nhau trong buồng đốt.
Xe Yamaha 50cc YJ-1 với phuộc nhún giò gà ở bánh trước
Xe Yamaha YF-1AK bán tại Pháp Quốc
Vài chi tiết xe Yamaha YF-1AK, kiểu xe nầy nhập vào Việt Nam với số lượng nhỏ trước khi được thay thế nhanh chóng với kiểu YF5-S nhằm cạnh tranh với xe Honda SS-50 và Bridgestone BS-50
Một xe Yamaha YF-1AK ở Sài Gòn (avec la courtoisie de Jean-Claude Toudy)
Không lâu sau đó, kiểu xe YF-1AK được thay thế bằng kiểu YF-5 vào năm 1968 với mẩu mã tân kỳ và mỹ thuật hơn nhằm cạnh tranh trực tiếp với các kiểu xe Honda SS-50, CL-50, CD-50... và Bridgestone BS-50 đang tràn ngập trên thị trường.
Yamaha 50cc YF5-S
Động cơ xe Yamaha 50cc YF5-S
Xe Yamaha 50cc YF5-S tại Sài Gòn
Đặc điểm của các xe Yamaha ban tại Việt Nam là động cơ 2 thì với bình xăng và bình nhớt riêng, hổn hợp xăng pha nhớt được xử lý qua bộ chế hoà khí và bơm nhớt trực tiếp vào buồng đốt rất thuận tiện cho người tiêu thụ tránh phải đi tìm những trạm bán xăng pha nhớt lẻ dành cho máy 2 thì như trước đây với các kiểu xe máy 2 thì Âu Châu.
Một kiểu xe Yamaha 250cc YDS-2 từng được nhân viên Hoa Kỳ sử dụng tại Việt Nam
Vài tờ rời quảng cáo xe Yamaha YL-1, con ngựa chiến của Yamaha vào giửa thập niên 1960
Cùng lúc có kiểu xe Yamaha YDS-2 250cc do các người mỹ phục vụ ở Việt Nam sử dụng. Ngoài ra còn có kiểu xe Yamaha YL1 với máy đôi 2 thì 100cc lác đác vài chiếc xuất hiện tại Sài Gòn, kiểu xe nầy hình dáng mỹ thuật tân kỳ, gọn gàng với tiếng nổ động cơ 2 thì máy đôi nghe như tiếng nhạc... Khi chiếc Yamaha YL1 lướt qua các đường phố Lê Lợi, Nguyễn Huệ... thường thu hút những ánh mắt các kiều nữ với tiếng động cơ dòn tan của nó.
Một hình quảng cáo xe Yamaha YL-1 tại Pháp Quốc
Xe Yamaha YL-1, động cơ máy đôi 100cc 2-thì, một kiểu xe với hình dáng tân kỳ vượt xa các kiểu xe máy Âu Châu vào thập niên 1960
1 bộ máy Yamaha 100cc ngày nay hoàn toàn mới được rao bán trên website tại Nhật Bản
Sau 1970, tình hình kinh tế tại miền nam VN trở nên khó khăn nên những dòng xe Nhật mới không được phép nhập cảng mặc dù lúc đó Yamaha đã phát triển mạnh với dòng xe chạy băng đồng (trail, motocross) cùng lúc chiến tranh leo thang nên nguồn ngoại tệ đều dồn vào chi phí quốc phòng, việc chi ngoại tệ để nhập xe máy mới vào Việt Nam bị ngưng lại, các nhà xuất nhập cảng chỉ được nhập các món phụ tùng và cơ phận rời cho những xe Nhật đã nhập vào trước đây.
Qua thập niên 1970, dòng xe Yamaha 50cc với kiểu FS1, kiểu xe nầy được bày bán ở Á Châu và Mỹ Châu
Cùng với kiểu Yamaha FS1 được bán tại Á Châu và Mỹ Châu, xe Yamaha 50cc bày bán tại Âu Châu buộc phải trang bị bàn đạp như xe đạp để được xếp vào loại xe gắn máy không cần bằng lái, nếu giử nguyên kiểu xe bán tại Á Châu & Mỹ Châu với bàn để chân như xe mô-tô thì bắt buộc phải có bằng lái xe mô-tô, Yamaha đã chế tạo bộ bàn để chân đặc biệt cho phiên bản Âu Châu với 2 bàn đạp hướng về phiá trước sử dụng như xe mô-tô, chỉ cần bấm nút mở khoá sẽ trở thành bàn đạp như xe đạp như 2 kiểu xe trên đây: FS1-E và FS1-SS.
Năm 1996, Yamaha đặt đại lý phát hành xe máy tại Việt Nam, chính thức nhập cảng và bảo hành dòng xe Yamaha mới mẽ, thiết kế tân kỳ hơn dòng xe cũ của thập niên 1960.
Một xe chạy băng đồng Yamaha YZ400 - 1998
Chi bộ đua xe băng đồng Yamaha-Sonauto (France) thắng giải Paris-Dakar (9.186 Km) đầu tiên năm 1991 với 3 hạng đầu: 1 Peterhansel, 2 Lalay và 3 Magnaldi
Một xe Yamaha YZ450F hiện nay
Yamaha vẫn tiếp tục sản xuất nhạc cụ bán ra khắp thế giới, ngoài dòng xe mô-tô còn có những máy móc điện tử đặc biệt trong lãnh vực âm nhạc, truyền thông cùng với những chi bộ cơ khí chuyên về hàng hải, về các phương tiện di chuyển như các xe sử dụng trên các sân Golf, xe nhỏ dùng để chở khách và hàng hoá ở các phi trường, các khu sinh thái...
Một xe đua hiện nay: Yamaha YZR-M1 (1.000cc)
Nguồn: Wikipedia - Motorcycle History (Ride among us) - Yamaha Community -Motorcycle USA - Harley Hummer - Flickr - Bluemooncycle - Jean-Claude Toudy/Saigon-Vietnam Website - Classic Motorbike.net - MCS - VintageBike.co.uk - Blogs Yamaha Thailand.
