Một hạ sĩ mặt còn lông tơ từ rừng bước ra, không nghiệp vụ đi làm công tác dân địch vận và tình páo cơ sở. Một thanh niên chưa biết gì phải đi xây dựng chính quyền, đoàn thể xã. Một đoàn viên phải gầy dựng nòng cốt để phát triển đảng viên cho Bạn. Thế mới hiểu vì sao tiền thân quân đội mang tên Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân. Vì sao quân đội có tên là Nhân dân. Vì sao lời thề có câu "Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng.".
Mặc định, đã là người lính thì cầm súng hay phục vụ chiến đấu nhưng trong quân ngũ không ít người có khi làm những công việc "tréo cẳng ngỗng". Trong số đó có tôi. Tổ chức phân công, chỉ huy giao nhiệm vụ, cứ thế mà làm cấm cãi. Chưa biết thì học, vừa học vừa làm, riết rồi sẽ biết. Oái ăm thay, lính ngoài rừng thì thằng đi trước bày cho thằng đi sau, còn tôi thì một thân một mình chả biết dựa vào ai. Nhớ ông tướng tình báo Phạm Xuân Ẩn kể chuyện học nghề tình báo bằng cách... vào rạp xem phim. Tôi thì nhờ đọc sách "ba xu" thời học phổ thông và hiểu sơ sơ về cơ cấu địa phương lúc chưa đi bộ đội có một năm làm công tác thanh niên...
Mặc định, đã là người lính thì cầm súng hay phục vụ chiến đấu nhưng trong quân ngũ không ít người có khi làm những công việc "tréo cẳng ngỗng". Trong số đó có tôi. Tổ chức phân công, chỉ huy giao nhiệm vụ, cứ thế mà làm cấm cãi. Chưa biết thì học, vừa học vừa làm, riết rồi sẽ biết. Oái ăm thay, lính ngoài rừng thì thằng đi trước bày cho thằng đi sau, còn tôi thì một thân một mình chả biết dựa vào ai. Nhớ ông tướng tình báo Phạm Xuân Ẩn kể chuyện học nghề tình báo bằng cách... vào rạp xem phim. Tôi thì nhờ đọc sách "ba xu" thời học phổ thông và hiểu sơ sơ về cơ cấu địa phương lúc chưa đi bộ đội có một năm làm công tác thanh niên...
Trước đó, Đại đội 4 của tôi thuộc Tiểu đoàn 2, Đoàn 5503 đang đóng quân ở bản Tà Đẹt bên bờ sông Sê Kong. Tôi phụ trách trung đội với nhiệm vụ thường ngày như dẫn quân truy quét tàn quân Pol Pot trên khu vực đơn vị đảm nhiệm, thỉnh thoảng tổ chức phục kích địch. Ngoài ra tham gia bảo vệ tuyến đường QL13 từ thị xã Stung Treng đi huyện Siem Pang (giáp Lào). Làm công tác dân vận các phum (bản, làng) gần đó. Nhớ có lần Đại đội phân công bọn tôi đi don vệ sinh và làm cầu tiêu cho dân ỉa. Sau này nghĩ lại mắc cười, dân ở một mặt sông, một mặt lrừng mà bảo đi làm cầu tiêu, đúng là ngu hết biết!
Vào cuối năm 1979, có lệnh gọi tôi về Đoàn, tập trung cùng một số anh em các đơn vị khác để nghe tập huấn về công tác giúp Bạn ở cơ sở. Lý do được chọn là do tôi có biết một ít tiếng Lào và Campuchia và quen dẫn lính của đơn vị đi giúp dân...
Vào cuối năm 1979, có lệnh gọi tôi về Đoàn, tập trung cùng một số anh em các đơn vị khác để nghe tập huấn về công tác giúp Bạn ở cơ sở. Lý do được chọn là do tôi có biết một ít tiếng Lào và Campuchia và quen dẫn lính của đơn vị đi giúp dân...
Nội dung học về lịch sử, đất nước, con người Campuchia. Âm mưu của ba phái chống phá VN và CPC. Công tác vận động quần chúng và địch vận. Có nhiệm vụ giúp Bạn xây dựng mọi mặt từ số 0 đi lên... Trong dịp này, lần đầu tiên thằng lính tôi được nghe băng ghi âm huấn thị của ông trùm Lê Đức Thọ. Chỉ đạo chung lớp tập huấn và cũng là người truyền đạt chính là trung tá Trần Quảng. Mãi say này tôi mới biết tên là bí danh còn thật là Đinh Trí. Thủ trưởng cũ của tôi thời Đoàn 578 ở Ja Bốc - Sa Thầy, Kon Tum. Đoàn làm nhiệm vụ bí mật giúp Bạn xây dựng lực lượng nòng cốt cho quân khu Đông Bắc CPC. Ông gốc Quảng Nam, là dân tình báo gộc ở Hạ Lào thời đánh Mỹ. Trước khi nghỉ hưu, ông mang quân hàm thiếu tướng, cùng với Vũ Ngọc Nhạ làm cố vấn cho Cục 12. Tôi thầm mến mộ ông từ lâu, một con người trí thức, phong cách giản dị, nói năng nhỏ nhẹ, rất am hiểu nội bộ của bạn Lào và Campuchia. Ông xứng đáng bậc thầy mà tôi hằng nể phục và là người tạo cảm hứng cho công việc của tôi về sau...
Qua một tuần tập huấn, từng người nhận quyết định phân công làm đội trưởng đội công tác môt xã nào đó. Chúng tôi toả đi khắp các xã, nhiều người thay đổi đơn vị chủ quản. Tôi thì từ TX Sung Treng về huyện Siem Bouk thuộc Tiểu đoàn 12 đảm nhiệm. Tuỳ tình hình của xã mà đơn vị biên chế một số chiến sĩ vào đội, nếu xã gần đơn vị, an ninh tốt thì có 1-2 chiến sĩ đi cùng bảo vệ. Trong số anh em ấy, tôi là người khá nhất xét về mọi phương diện. Có những chú là binh nhất tiểu đội trưởng, đùng một phát thành ông kẹ nắm quyền "sinh sát" của một đại phương. So với cán bộ xã, đa số tuổi hàng chú bác của chúng tôi. Họ trải đời hơn, tải qua hai chế độ chính trị Sihanouk và Khmer Đỏ trong khi đó, đa phần chúng tôi mới rời ghế nhà trường, vào bộ đôi mới là chỉ huy cấp thấp, dăm ba thằng lính... Chức danh khi đội trưởng, khi phái viên, khi là chuyên gia xã. Bất đắc dĩ thằng "oắt con" làm tổng đạo diễn một xã, goị nôm na là cố vấn, thực chất là làm thầy người ta...
Tôi được điều về phụ trách xã Siem Bouk (huyện cùng tên). Ban đầu quân số thuộc đại đội 4, sang năm 80 thì đội CT trực thuộc thẳng Ban chỉ huy tiểu đoàn. Xã nằm chếch bên kia sông Me Kong, BCH tiểu đoàn và Uỷ ban huyện ở phía tả ngạn. Từ xã về huyện đi thuyền mất một buổi. Xã có địa hình trải rộng, phía tây giáp với tỉnh Kompong Thom, phía nam giáp tỉnh Kro Che. Gồm có 5 phum, 3 phum dọc sông, 2 phum trong rừng, phum xa nhất cách sông hơn 10 cây số. Hai phần ba là người Khmer còn lại là dân tộc thiểu số Kuôi.
Đội được biên chế khoảng chục người. Tôi đề xuất cấp trên cử Giảng (hạ sĩ) làm đội phó. Ban đầu, Đội được trang bị 1 súng trung liên RPD, 1 súng phóng lựu M79, 1 súng chống tăng B40. Còn lại là súng AK và M16, mỗi người 3 băng đạn và 2 lựu đạn M67. Có một y tá, không thông tin liên lạc. Sau này, giảm xuống 6 người, vũ khí cũng giảm theo...
Nói thêm là cả Đoàn 5503 anh em đều dân gốc Quảng Nam - Đà Nẵng, một số ít dân Nghệ An, tôi là người duy nhất gốc Phú Yên lạc vào...
Đội được biên chế khoảng chục người. Tôi đề xuất cấp trên cử Giảng (hạ sĩ) làm đội phó. Ban đầu, Đội được trang bị 1 súng trung liên RPD, 1 súng phóng lựu M79, 1 súng chống tăng B40. Còn lại là súng AK và M16, mỗi người 3 băng đạn và 2 lựu đạn M67. Có một y tá, không thông tin liên lạc. Sau này, giảm xuống 6 người, vũ khí cũng giảm theo...
Nói thêm là cả Đoàn 5503 anh em đều dân gốc Quảng Nam - Đà Nẵng, một số ít dân Nghệ An, tôi là người duy nhất gốc Phú Yên lạc vào...
----- (còn tiếp)
