Biển Đông: Mỗi bên yêu sách thứ gì ở Trường Sa?
(South China Sea: Who Claims What in the Spratlys?)
Một cái nhìn sâu hơn về một câu hỏi
cơ bản nhưng chưa hiểu rõ.
Alexander L. Vuving (Vũ Hồng Lâm)
(Diplomat 6-5-16)
Diễn
ngôn về tranh chấp Biển Đông dễ hiểu có chứa đầy cảm xúc. Chính đó có thể là một
lí do vì sao cuộc tranh luận về vấn đề này nên được dựa trên các điều thật. Và,
như Bill Hayton đã ghi nhận, “bằng chứng không đáng tin cậy
đang che phủ diễn ngôn quốc tế về tranh chấp Biển Đông.” Thật vậy, đôi khi nó giống
như một bức màn dày đang che khuất sự thật về biển Đông.
Chẳng hạn,
xét lập luận cho rằng Trung Quốc còn xa mới là
kẻ gây hấn ở biển Đông, họ thật ra chỉ đơn thuần phản ứng lại các hành động khiêu
khích đơn phương của các nước khác như Việt Nam. Kết luận này dựa trên một số bằng
chứng có vấn đề, trong đó có ý kiến cho rằng Việt Nam đã “tăng gấp đôi
vị trí chiếm giữ” ở biển Đông trong vòng
20 năm qua. Ngay cả khi giả định rằng Việt Nam chiếm giữ 24 thể địa lí vào năm 1996 (dữ liệu thực tế mà từ đó bản đồ thường được vẽ ra cho hướng lập
luận này thật ra chỉ xác định được 22), ý tưởng rằng đã có sự gia tăng gần như gấp
đôi là gây hiểu sai. Cội nguồn cho lời tố cáo này - điều trần của một quan chức quốc phòng cao
cấp Hoa Kì trước quốc hội năm 2015 – thật ra chỉ xác định có 48 tiền đồn ở những thể địa lí do Việt Nam chiếm
giữ tại quần đảo Trường Sa, chứ không phải là 48 thể địa lí. Việc sử dụng khoảng
thời gian 20 năm cũng không kém phần định hướng sai bởi vì đã bỏ qua việc Trung
Quốc chiếm lấy Đá Vành Khăn (Mischief Reed) cách đây 21 năm.
Nhưng nói
chung, vấn đề là vẫn không có sự rõ ràng thật sự về việc nước nào sở hữu cái gì
trong quần đảo Trường Sa. Không phải là không phổ biến để để tìm thấy các bài viết
- và đôi khi thậm chí là các tài liệu, bản đồ và dữ liệu công bố công khai - có
chứa thông tin không chính xác, mâu thuẫn và đôi khi không đáng tin cậy. Bài viết
này cố gắng giải quyết vấn đề đó bằng cách nhìn xem mỗi bên thật sự chiếm những
cái gì trong quần đảo Trường Sa. Trong quá trình tìm hiểu câu hỏi này, tôi đã tham
khảo nhiều nguồn, phần lớn là nguồn chính (primary), và phỏng vấn một số người am
tường vấn đề. Các thông tin thu được cũng đã được kiểm tra cẩn thận.
Việt Nam