Góc kỹ thuật: Vì sao xe máy Suzuki nổi tiếng "nồi đồng cối đá".

Không đơn thuần là chất lượng sắt thép.
Clip không phải do người yêu xe tự sướng ca ngợi chiếc xe mình mà do một thợ có trình độ chuyên môn nhưng không chuyên sửa dòng xe này phân tích, đánh giá mới khách quan.
Hình ảnh và thuyết minh cho thấy:
Chiếc xe tay ga Hayate đã chạy 128.000 km. Do người chủ là phụ nữ không quan tâm bảo trì cho đến khi đem xe đi sửa. Tháo bộ nồi ra đầy bụi đất và sét gỉ, nhớt lỏng lẫn tạp chất... Nhưng vẫn tiếng máy vẫn êm, tháo đầu bò ra, lòng và piston vẫn sáng bóng, không xướt.
Chính vì vậy nên dù có tiền xông xênh, muốn đổi đời thì mình vẫn mua dòng xe của hãng Suzuki.

https://www.youtube.com/watch?v=NwUQekEjpKU

Thực chất người dân đùm túm nhau chạy về quê là tránh đói.

Người ta không còn tin vào lời hứa hẹn có cánh "không để dân đói" của Lãnh đạo A.B.C. Nếu dân mất lòng tin thì hãy tổ chức đưa họ về quê cho đàng hoàng. Biết là khó và phức tạp, dù chính quyền có bận trăm công nghìn việc nhưng tôi thiết nghĩ vẫn hoàn toàn có thể bố trí tổ chức được. Với một ít nhân lực hướng dẫn, kèm cặp, giám sát đoàn người đi đến nơi đến chốn và tiếp nhận cách ly sàng lọc. Dọc đường đã có dân thương nhau giúp đỡ. Lỗi từ Sài Gòn, Bình Dương... nơi người ta đến để kiếm miếng cơm manh áo đến những địa phương nơi họ xuất phát đành phải xa quê. Từ chối và cho rằng vượt quá khả năng của địa phương là ngụỵ biện cho tư tưởng cục bộ và sự yếu kém của lãnh đạo ở địa phương đó. Đừng viện dẫn nước khác cũng có tình trạng như vậy. Cơ chế họ khác, VN khác, sinh ra cả một bộ máy chính trị khổng lồ đến tận tổ dân để làm gì?
Nhìn những hình ảnh hàng ngàn người nghèo đành bỏ lại những vật dùng mà công nhân dành dụm mua được, chỉ với chiếc xe máy với nhúm quần áo, lương thực mà đi. Dù biết rằng biết bao khó khăn chông gai trước mặt. Người lớn trẻ con trên đường dài mưa nắng, ngủ vật ngủ vạ dọc đường, qua trạm này kiểm tra đến trạm khác kiểm tra. Đúng như dân gian nói "đói thì đầu gối phải bò".
Một góc nhỏ của bức tranh lớn ảm đạm. Một gia đình với 3 đứa con nheo nhóc, một gia đình với đứa bé mới sinh 9 ngày tuổi, chưa cắt rốn.
Sao lại để dân tự phát tháo chạy? Cái ông các bà lãnh đạo từ trung ương đến địa phương hãy nhìn vài hình ảnh mà xem lại lương tâm và trách nhiệm của mình. Làm lãnh đạo chỉ huy không phải là thiên lôi, sai đâu đánh đó, chờ Trên chỉ thị hướng dẫn mới làm...
______________________
Tổ chức đi, giá như tôi, chả gì quá khó (tôi nghĩ vậy), đại khái:
- Thông báo rộng rãi và rõ ràng các bước.
- Hẹn ngày tập trung xét nghiệm nhanh.
- Cá nhân viết giấy cam kết chấp hành.
- Lập danh sách trích ngang, giấy thông hành tập thể.
- Tạo từng nhóm theo quê huyện thị, tự quản lý.
- Ngày đi, có CSGT đi đầu, giữa và hậu.
- Trên đường và đến nơi, thiếu ai, phát lệnh tìm kiếm ngay.

Trấn Tây Thành.

VN chưa đủ đẳng cấp để bảo hộ người khác.
Thời nhà Nguyễn can thiệt vào Campuchia 7 năm, thời gần đây 9 năm.
Nói gần đây thì phạm huý, thôi ôn cố chuyện xưa vậy:
Hầu như người Việt ai cũng tự hào Việt Nam mình dưới thời vua Minh Mạng có lãnh thổ rộng nhất. Nhưng ít người biết cái giá phải trả rất đắc, để lại nỗi hận thù của người Campuchia đối với người Việt. Trước đó Đại Nam bảo hộ thuộc quốc rồi thôn tính can trị trực tiếp luôn, gọi là Trấn Tây Thành. Thực ra Đại Nam chỉ kiểm soát 2/3 lãnh thổ Chân Lạp, Xiêm La 1/3. Đại Nam chia Chân Lạp thành 33 phủ, 2 man. Toàn bộ các địa danh đặt lại theo tên Việt, ví dụ Pnom Penh là Nam Vang... Với đầu đủ cơ cấu ban bệ, quân cơ, dĩ nhiên dưới hình thức để các quan Khmer thân Việt cai trị.
Chỉ 7 năm thôi, qua 2 đời vua nhà Nguyễn. Việt - Xiêm đánh nhau mấy bận. Bên nào thắng thì dựng dòng dõi vua thuộc phe mình lên làm bình phong. Nhà Nguyễn tính kế lâu dài, gả công chúa cho vua Chân Lạp, làm hoàng hậu cho chắc, mà người tính đâu bằng trời tính. Hai lần đưa quân đưa tướng qua trấn, rồi rút, rồi lập lại. Chính sách cai trị hà khắc, nhũng nhiễu của quan quân Đại Nam làm người Chân Lạp nổi dậy khắp nơi. Đại Nam hao quân tổn tướng, ngân khố cạn kiệt, chịu không thấu, vua Thiệu trị lệnh rút về.
Xiêm La nhân cơ hội lật đổ vua thân Việt, chiếm toàn cõi Chân Lạp thì Đại Việt đưa quân sang đánh. Rốt cuộc hai bên chấp nhận giảng hoà, cùng bảo hộ xứ Chân Lạp và nhận triều cống. Nếu Pháp không nhảy vào can thiệp thì Chân Lạp vẫn lệ thuộc, không Đại Nam thì Xiêm La. Pháp phân chia lãnh thổ các nước Đông Dương, Campuchia tuy vẫn không độc lập nhưng nhờ thế mà biên giới quốc gia được hoạch định rõ ràng. Chính vì biết ơn mà người Campuchia thân thiện với người Pháp cho mãi đến ngày nay.

Cạo cắn linh tinh... 22

 

"Anh ấy tuyên giáo mà là người tốt".

Chuyện hai ông anh đã mất, cả đời làm nghề tuyên giáo, được mất gì?.
Ông thứ nhất cùng gốc ông cố, tên thường gọi là Bảy Ngờ, cùng thôn với mình. Ảnh nhảy lên núi từ khi mình còn cắp sách tới trường. Sau 1975, thấy anh về, mang xà cột cán bộ, chức gì không rõ, chỉ biết làm ở huyện nên bà con ai cũng trầm trồ. Ảnh là người chức lớn nhất ở cái thôn tôi nên ai cũng tự hào. Mình thì bỏ học làm công tác thanh niên ở thôn, phấn đấu rồi được đi học cảm tình Đoàn, anh em mới có dịp chạm mặt nhau, nhận bà con. Ảnh phụ trách lớp đầu tiên ấy, nghe ảnh thao thao bất tuyệt về chánh trị, bọn thanh niên quá phục há hốc mồm nghe, coi là thần tượng. Có người thắc mắc sao CNXH và XHCN khác nhau thế nào, ảnh giả thích, mình nhớ mãi câu ấy.
Khi mình đi bộ đội, rồi sang Campuchia, mỗi lần về phép hay đến nhà thăm ảnh. Khi về tỉnh đội Phú Khánh, ngồi chơi xơi nước mãi cũng chán, có lần về nhà, ghé trụ sở Thị uỷ gặp ảnh tâm sự. Ảnh bảo: dzẫy mày về đây với anh nhưng chuyện bất thành, mình đã kể ở đây: https://www.facebook.com/Thocao09/posts/3204266246273197
Rồi anh lên đến chức trưởng ban tuyên giáo thị xã. Được phân 1 căn nhà ở đường lớn, rồi bệnh mất, đâu chừng năm 2000+. Đây là căn nhà riêng duy nhất, vậy là vợ con thành dân thành phố. Nếu ảnh xu thời, bè nhóm thì còn lên chức nữa vì thuộc loại hạt giống đỏ quan hệ nhiều ở địa phương.
Ông thứ hai phía ngoại của bên nội mình. Ảnh tên Sáu Sơn, cũng cùng trong thôn, mới mất cách đây chưa đầy năm. Anh này nhỏ tuổi hơn cùng hệ với ông trên, tính vui vẻ xởi lởi hơn. Cũng Tuyên giáo chuyên nghiệp, bò lên đến chức trưởng ban tuyên giáo huyện là hết cửa. Mình chạm mặt, nhận bà con và thân với ảnh khá muộn. Có lần mình nhậu tưng tưng với ảnh: "anh làm cái nghề dối người dối mình", biết tính thằng em nên ảnh chả sừng cồ gì. Cũng rặt chất quê nên không thích lý luận cao siêu, thuyết cho học viên hay pha trò tiếu lâm, ai cũng mến nhất là giới nữ.
Lần nào mình về quê, hai anh em cũng nhậu 1, 2 lần. Chỉ nói chuyện vui, rượu chè không ép, cứ tàng tàng không ồn ào, ảnh đãi thằng em tất. Khi ảnh bị ung thu vào nằm chờ chiếu xạ ở BV Chợ Rẫy, mình thăm, nói: "trước sao sau vậy", ảnh nể đóng 2 lon, thương gì đâu! Về quê, điều trị thì điều trị, khi khoẻ vẫn nhậu chơi tà tà. Nhà ảnh tại quê, được cấp miếng đất nhỏ ở thành phố, cất nhà để dành cho con. Cuộc sống thoải mái chứ không giàu có gì, ai chơi cũng được, vui vẻ hoà đồng với bà con.
Theo mình biết cả hai anh nhảy lên núi sớm nên học vấn thấp, sau học bổ túc thêm, thuộc top tuyên giáo tiền bối, được đào tạo từ lò Nguyễn Ái Quốc sau 75. Sống giản dị chan hoà với bà con, không tỏ ra quan cách, đúng chất quê, không nổ phét lác. Dĩ nhiên trong quan hệ với quan chức địa phương có thân, có sơ nhưng không bè phái. Nếu nhăm nhăm trục lợi thì các anh giàu có như ai. So với đám đông thoái hoá biến chất thì các anh vẫn giữ được chất quê giản dị của mình đến cuối đời. Nếu tham vọng như người khác thì thằng em là mình chẳng còn nhớ với niềm tiếc thương như vậy.

Học cái khôn thiên hạ thì chậm mà học chửi bậy rất nhanh.

Hồi ở K, có thằng lính bảo: nói đ. mẹ mất lòng quá, thôi đ. ngựa cho xong. Nghe vui vui, té ra đám thanh niên Campuchia cũng chửi chôy m'dai (đ. mẹ), chôy sé (đ. ngựa) như người Việt mình. Cũng tiếng chửi thề chửi tục theo thói quen nhưng dân ngoài Bắc chửi nghe trịch thượng rất sốc còn dân miền Tây thì chửi muốn tỏ ta đây tay chơi, thạo đời. Nhẹ thì giống như một bên Khoe và một bên Nổ, dụng ý khác nhau. Nói chơi nhưng chết là có thật, bình thường chả gì mà khi mâu thuẫn ghim gút nhau thì khác, biết bao vụ đâm chém chết người một cách lảng xẹt vì vậy.
Theo mình biết thì dân Nam Trung bộ ít chửi bậy nói tục. Trong Nam trước 1975, có chăng là đám lính tráng, bụi đời. Thời đi học, tụi mình cũng tập tò ra vẻ người lớn chửi thề nhưng nói trại ra, ví dụ: "đu me" hay "đù...".
Có lần Tết, mình cùng mấy thằng bạn về quê, đến nơi đã khuya nên đành ngồi uống cà phê ở ngả ba thành phố chờ trời sáng. Nghe bàn bên, hai thằng thanh niên có vẻ đi làm xa về, một thằng nhóc ra vẻ giang hồ, vừa nói vừa chửi thề như bắp rang. Mà mình đi, tiếp xúc khá nhiều sắc dân vùng miền, chưa từng nghe ai nói đến độ như vậy. Thật hỡi ôi! Cảm thấy rất khó chịu và xấu hổ cho đứa con lạc loài của quê hương.
Ngày nay thì khỏi nói rồi, người ta vô tư xúc phạm nhau. Học sinh, nam thanh nữ tú lên mạng chửi nhau như két.

Vụ tro cốt - Từ chánh kiến đến chánh hạnh

Thái Hạo:

Từ cát bụi trở về với cát bụi. Con người đến từ hư không và về lại với vô cùng. Sống chết là quy luật, thành - hoại là lẽ thật. Cố níu giữ là trái với tự nhiên, chấp vào hình tướng, tự mang dây buộc mình.
Có nhiều hình thức cư xử trước một thân thể đã chết như ướp xác, địa táng, thủy táng, điểu táng, hỏa táng... Nhưng người chết về với đất đai sông biển là hợp với đạo và lẽ tự nhiên hơn cả.
Từ Phật đến các đệ tử, sau khi viên tịch đều hỏa táng. Chỉ những xá lợi kết tinh từ công phu tu hành mới được giữ lại để làm gương và động viên học trò đời sau siêng năng mà hành trì. Nay, người đã chết mà còn cố lưu giữ thân xác của họ, việc ấy khiến cả người chết và người sống đều tổn hại.
Nếu tin có linh hồn, thì việc giữ xác sẽ khiến người chết luyến lưu, không thể buông xả mà siêu thoát. Người sống thì cũng bị thương nhớ ám ảnh khôn nguôi. Nhà Phật cho rằng, sự thương nhớ ấy chính là sợi dây tình cảm cột chặt linh hồn người chết, khiến họ vật vờ trong cõi u minh lâu dài và đau khổ khôn xiết.
Vụ tro cốt ở chùa Kỳ Quang dù đáng tiếc nhưng nên làm chúng ta phản tỉnh về lẽ sắc - không của sống chết. Có lẽ những người thân nên hiểu về những điều ấy mà cùng nhau làm lễ và đưa "họ" về với thiên nhiên - người mẹ của muôn loài. Cùng nhau trên một con thuyền nào đó giữa biển khơi mênh mông hay sông dài bát ngát mà thả tro cốt hòa vào với nước giữa vô cùng, để mỗi cuộc đời được rộng lớn hơn.
Thái Hạo, 6/9/2020

Theo dõi chống Covid, theo kiểu CMCN 4.0 của Vi-en.

TP.HCM báo chỉ còn nửa triệu liều, kêu cứu đề nghị Bộ Y tế rót VX xuống gấp. Bộ Y tế thì bảo còn 1,7 triệu liều. Bình Dương cũng gần hết, đang kêu cứu như vậy.
Trên thì dục đẩy nhanh tiến độ, Bộ Y tế còn đe nơi nào tiêm chậm sẽ điều chuyển cho địa phương khác. Tại BD, tôi thấy dân mạng thôi khoe được tiêm là đoán có vấn đề. Các quận, thành phố như ở Sài Gòn, Bình Dương đang chích cầm canh cho khỏi đứt gãy chiến dịch.
Xem Cổng TT tiêm chủng của Bộ Y tế thì SG được cấp 5 triệu liều, đã tiêm 2,5 triệu liều. Còn Bình Dương được cấp 500 ngàn liều, đã tiêm 170 ngàn liều. Nhiêu đó đã thấy bất hợp lý, hổng lẽ BD triển khai 10 ngày rồi mà như mới bắt đầu 2 ngày thôi.
Rất nhiều người phản ánh trên báo, họ đã tiêm mà tra cứu trên trang của Bộ không thấy tên.
Như cái việc cập nhật tình hình Covid cũng rất lôm côm. Thợ cạo tui quan tâm theo dõi ở Binh Dương thì thấy số liệu người nhiễm hôm nay ở thành phố này cao chót vót, thành phố kia thấp lè tè. Ngày hôm sau thì ngược lại, 4 thành phố của BD cứ vậy mà luân phiên đội sổ.
Đầu tư cho phần mền là tốn chi phí thấp nhất. Ngành Y tế liên quan đến khoa học kỹ thuật mà báo cáo, cập nhật thủ công thì tránh sao khỏi sai sót, chậm trễ. Khác nào con Covid-19 nó đi bằng tên lửa, còn con người thì đạp xe chạy theo, có mà chống vào mắt!
Bó tay. com. Tầm nhìn chiến lược lẽ nào vậy, chắc lỗi tại thằng đánh máy cả.
(Con số TC làm tròn)

Những ai giúp dân mùa dịch?

Trong lúc khó khăn, trừ nhà nước ra, tôi thấy dân giúp dân là chính. Cụ thể là những người có thu nhập từ trung bình trở xuống. Người ta có gì giúp nấy, người giúp gạo đồ ăn, người có phương tiện giúp vận tải, người không có gì hết thì giúp công... Họ bất chấp nguy cơ lây nghiễm dịch bệnh cho bản thân và gia đình mình. Công nhân, người nghèo cô thế vô cùng biết ơn họ, có khi kịp nói lời biết ơn, có khi nhận lòng hảo tâm mà không biết nói gì hơn. Người cho, người nhận đơn giản thân thương, không màu mè, khác với những gì thường thấy trên TV, báo chí.
Diện rộng, phần nhiều vắng bóng đại gia, người có thu nhập khá, gia đình cán bộ... Vậy đại gia, họ giúp gì cho dân mùa dịch? - Có, là những gói tài trợ lớn rất quan trọng như thuốc men, thiết bị y tế... Người ta đoán có thể đi kèm với nó là "bánh mức trao đi bánh qui trao lại" sau này, nhận ưu đãi của chính quyền về dự án hay hợp đồng này nọ. Dân biết dù với động cơ nào, dân cũng rất biết ơn. Nhưng phần đông những người giàu có im hơi lặng tiếng trước khó khăn của đồng bào mình. Thương lắm chỗ này chỗ nọ, nguyện cầu quốc thái dân an bằng miệng. Hình như với họ, nghĩ có giúp cũng âm thầm quá, truyền thông có đưa tin cũng qua quýt, không tương xứng với số tiền, tên tuổi mình bỏ ra.
Tôi nghĩ vậy, vẫn là những suy đoán cá nhân, có thể mình chưa thấy hết được tấm lòng nhân ái của họ...

Chuyện lính ở CPC, Bạn không bao giờ thấy trên sách báo.

Có tự hào, có đau thương, có ray rứt. Một góc khuất của người lính.
Câu chuyện kể ở một phum, rốt cuộc cô nọ trong lúc có bầu đã căm thù bộ đội VN khi bí mật thủ tiêu chồng mình. Đã là con người không ai muốn vậy. Cho thấy tính phức tạp trong việc tách địch ra khỏi dân, đánh địch trong dân, tôi từng làm công tác rất thấu cảm tình huống đó. Vì sao, xin dẫn lại.
-----------------------------
Tuan Doan
ANH HÀ VĂN KẠC
... Đầu thắng 5/ 1979, D8 bị thiệt hại lớn. Toàn bộ Ban chỉ huy C5 lọt vào ổ phục của địch tại phum Căm-tin. Ban chỉ huy bay sạch. Anh Hà Huy Lan, Đại trưởng, anh Huyên, C phó chính trị, hy sinh. Anh Trung Mường, C trưởng chính trị, bị thương. Chỉ có mỗi ông Việt, D phó chính trị, còn sống, nhưng chạy mất. Người có lỗi trong chuyện này là ông Việt. Đường từ Cầm-pra về Choăm'Sre chỉ mất nửa ngày đường. Ông Việt bày đặt nấu ăn ở phum Căm-tin. Vì ông ấy làm công tác dân vận. Bốn người vừa ăn trưa xong, ra khỏi phum, rơi vào ổ phục luôn.
Về anh Lan, ông Lực đang có ý định, đưa lên làm D phó. Còn anh Huyên, mới từ C17 thông tin, về C5 được ít ngày. Anh vừa về phép cưới vợ. Tôi thương anh Huyên. Trúng mấy viên đạn vào miệng. Cây AK báng gập chưa kịp mở, ngã xuống vũng nước. Lão Việt thì chạy vào rừng. Mấy hôm sau lạc về Cam-tuất. Ông Nhi, Chính trị viên D8 giễu :'' Chính trị viên phó đàng hoàng / Chạy lạc sang tận Trung đoàn 95''.
Một đêm khuya, ông già Lào vào Tiểu đoàn bộ thông báo, trong phum, có thằng Rin, tham gia vào vụ phục C5. Thằng này là chính quyền 2 mặt. Nhà nó ở đầu phum, sau nhà cô Thíp. Ban chỉ huy D8 họp. Ông Thịnh già cho biết, thấy anh Cạc mấy lần vào nhà thằng Rin xin thuốc rê.
Ông Lực gặp anh Kạc. Anh Kạc nói, dạo ở đội công tác dân vận, biết thằng Rin. Nó cũng tham gia chính quyền xã Giềng. Thằng này dáng cao to. Nhà nó khá lớn. Anh Kạc đã cùng thằng Rin đi săn mấy lần. Ban chỉ huy D8 giao cho anh Kạc nhiệm vụ khử thằng Rin. Nhưng phải đảm bảo bí mật. Không để dân biết. Nếu dân biết, họ sẽ chống lại bộ đội VN.
Anh Kạc cũng làm công tác dân vận với thằng Rin. C8 đánh được cá. Anh chọn mấy con lớn, xách sang biếu vợ chồng Rin. Biết vợ nó đang có bầu, anh xin ông Tố, y sỹ, mấy hộp sữa Ông Thọ, biếu vợ Rin... Thấy thời cơ chín muồi, một hôm, anh rủ Rin đi săn. Ở phía Bắc phum, dân đồn có con hổ. Anh Kạc bảo, sắp về phép, muốn nấu cao hổ, biếu cha mẹ già. Rin cũng biết hướng đó có hổ. Sau vài nhày chần chừ, hắn đồng ý.
Một ngày đẹp trời, hai người khoác súng vào rừng. Anh Kạc cũng rất thông minh. Để cho Rin hết nghi ngờ, anh luôn đi trước. Vì theo kể hoạch, C8 cũng cử một tổ 3 người, đi sau một khoảng cách. Có gì hỗ trợ. Thằng Rin thấy anh Kạc hăm hở tìm dấu chân hổ, nó dần tin. Dạo đó đầu mùa mưa. Thú rừng xuất hiện nhiều. Trưa, hai người cùng dọn bữa. Ăn uống vô tư. Anh Kạc cũng biết nhiều tiếng Miên. Trò chuyện thoải mái. Hai người đi tiếp. Đến khoảng 3 giờ chiều, thấy thời cơ đến, anh Kạc khử ngay thằng Rin.
Phum ở CPC, mỗi phum cách xa nhau cả chục cây. Không ai nghe tiếng nổ. Dân Choăm' Sre không biết thằng Rin bị chết. Chiều tối, anh Kạc về báo cáo ông Lực, ông Hán cùng ông Phú : Nhiệm vụ đã hoàn thành. Anh kể, phải lừa nó tùng ly từng tí. Tuyệt đối không nhắc đến vụ Căm-tin. Chỉ nói chuyện cao hổ, tác dụng của cao, đặc biệt đối với '' chuyện ấy'' của đàn ông. Anh khen Rin khoẻ, đẹp trai. Vợ Rin xinh đẹp nhất phum. Cũng đôi lúc buông những lời mệt mỏi. Xa nhà nhiều năm, cha mẹ già, ít có dịp chăm sóc. Lại cảm nhận, dân Kh'mer rất giống dân VN về lối sống, tình cảm v.v...Rin tin anh nhiều. Khi vào rừng đã sâu, đến gần núi, hai người đoán chỗ này chắc có hổ. Họ đi thận trọng dọc suối. Rin bên kia. Anh bên này. Qua đoạn rừng rậm, đến chỗ rừng thưa. Thấy Rin đang tiến về phía trước, đứng bên này, không cần ngắm, anh nổ súng. Thằng Rin ngã xuống suối. Anh lôi lên. Tìm cái khe. Đạp đất chôn. Vừa chôn, anh vừa khấn linh hồn anh Lan, anh Huyên. Thông báo đã trả thù cho đồng đội.
Sau khi thằng Rin chết, ông già Lào cũng bị bọn địch trong phum trả thù. Một đêm, bọn địch lôi ra rừng, thủ tiêu. Căn nhà ông ở một mình. Giờ bỏ hoang. Tàn lụi dần.
Anh Kạc, sau lên làn Đại phó C8.
Năm sau, D8 từ giã Choăm S're, lên An lung.
Người dân ở phum Choăm Sre là những người Campuchia đầu tiên chúng tôi được tiếp xúc. Những tiếng Kh'mer đầu tiên chúng tôi học ở phum này. Đó là một phum nằm gần biên giới Campuchia - Thái Lan. Sau nhiều năm ở CPC, chúng tôi nhận thấy, mức sống và phong cảnh của Choăm Sre thuộc loại trung bình ở CPC. Không giàu như Kulen, không nghèo như Căm-tin, nhưng ở đây cũng có bốn dân tộc trong phum. Người Cuôi, người Kh'mer và ngươi Hoa và người Lào.
Người Cuôi là dân tộc thiểu số ở CPC. Pol Pot không giết nhiều người Cuôi. Con em người Cuôi thường đi lính Pol Pot. Còn ba dân tộc khác, ít hơn. Họ đều nói tiếng Kh'mer.
Nhà Rin là một trong những nhà lớn trong phum. Từ đường cái nhìn vào, nhà Rin nằm sau nhà cô Thíp, một cô gái già, ế chồng, rất yêu bộ đội VN. Nhà cô Thíp xơ xác, có mỗi cây me già trong sân. Nhưng nhà Rin đầy bóng mát. Dừa, xoài...phủ bóng kín sân. Đặc biệt, nhà Rin khá vũng chắc. Cột nào ra cột nấy. Toàn loại gỗ tốt. Cầu thang lên to, rộng. Nhìn vào nhà, biết gia chủ có quyền uy, làm ăn khá.
Vợ Rin là người phụ nữ tầm gần ba mươi. Họ đã có một con. Người vợ dang mang bầu đứa sau. Bụng bầu đã lớn. Gặp chị ở giếng mấy lần, chị thường mỉm cười , nhường chúng tôi lấy nước trước. Hình như chị không phải người vùng này. Chị để tóc dài, không để ngắn như những người phụ nữ CPC để tóc kiểu hồng vệ binh. Gương mặt chị hình trái xoan, không tròn như những cô gái trong phum. Và chị ít mặc váy và áo màu đen, một màu đặc trưng trang phục thời Pol Pot. Váy áo của chị thường có màu đậm, thích hợp với tuổi trung niên.
Choăm Sre có mỗi cái giếng ở đầu phum. Giếng hình vuông. Thành giếng bằng gỗ. Những phiến gỗ ngả màu đen bền bỉ. Bên giếng, các cô gái thường ra tắm. Quanh giếng là nền đất pha cát. Những hạt cát non màu hồng, ẩm ướt, mịn màng. Trên nền cát tinh khôi ấy, những cây cỏ gấu mọc xanh tươi. Buổi sáng, các cô gái thường lấy cát hồng làm thuốc đánh răng.
Nước giếng đủ dùng cho dân trong phum. Từ khi D8 về đóng quân, giếng luôn thiếu nước. Phải đi sớm mới có.
Một hôm, sáng tinh mơ , tôi và anh Lê Quỳnh Lang ra giếng lấy nước. Đến nơi, gặp vợ Rin. Chị đã đứng đó từ lâu. Nhưng chưa lấy nước. Tôi chào, nhưng chị không nói. Tôi hỏi mượn cru, chị không nói gì. Đặc biệt, chị nhìn chúng tôi bằng cặp mắt trợn trừng. Đôi lông mày rậm của chi cong lên. Từ đôi mắt ấy, những tia lửa căm thù phóng về phía chúng tôi. Rợn cả người. Không biết nói gì. Không thể hỏi chuyện gì. Nhưng lòng hai bên đều hiểu bi kịch lớn đã xảy ra. Nếu nói thẳng, lý lẽ hai bên sẽ vênh nhau. Song, tất cả đều im lặng. Sự im lặng như núi lửa sắp bùng. Không nên kéo dài khoảnh khắc này, anh Lang ra hiệu cho tôi rút sớm.
Những ngày đầu đến phum, chúng tôi thường mang theo súng đi lấy nước. Sau quen dần, đi người không. Nếu sáng ấy, có khẩu súng, có thể chị ấy đã bắn chúng tôi ? Chưa bao giờ tôi gặp cái nhìn đục ngầu sự thù hằn như thế. Nhất là cái nhìn của ngườu phụ nữ mang bầu, sắp đến ngày sinh nở. Chắc chúng tôi là một trong số những người gây ra cái chết của chồng chị ?
Khuya hôm đó, khi công việc trong ngày tạm ổn, dưới gốc khộp, hai anh em ngồi quấn thuốc rê. Anh Lang bảo :'' Thấy chưa, biết thế nào là sự thù hằn của người đàn bà rồi nhé !'' -'' May mà chưa bị trả thù''.- Tôi cúi xuống. '' Mọi lần, gặp mình, chị ấy hiền , dễ thương lắm. Thuốc rê này của chị ấy cho mình đấy ! - anh Lang nói - Chắc từ nay hết nguồn !''- Tôi biết, chị ấy quý anh Lang, một người trẳng trẻo, đẹp trai, trông vừa thư sinh, vừa rất trí thức. '' Hôm nào để chị ấy nguôi, mình qua lại xem ''.- Tôi nói. Vì tôi nhớ những lần đến chơi, tôi thường học tiếng Kh'mer từ chị và đứa con trai 4 tuổi của chị. Một hôm, thấy chị nằm võng ru con. Chị không hát thành lời, nhưng cứ ngân giai điệu bài hát. Lúc ấy, còn trẻ, tôi nghĩ, đứa bé có hiểu được lời ru không ? Tôi hỏi, chị trả lời: Nó chỉ cần nghe nhạc.
Một chiều, tôi lại cùng anh Lang ra giếng. Qua nhà chị, thấy thằng bé đang chơi ngoài đường. Nó kéo cái mai con rùa làm xe. Trên mai rùa còn nhiều vệt máu. Tôi bảo cháu dừng lại. Xé lá chuối, lau cho sạch . Từ trong nhà, đang ngồi dệt, chị lao nhanh ra, kéo thằng bé về. Hai chúng tôi buồn. Không biết làm thế nào.
Ít ngày sau, anh Lang bảo tôi :'' Mình có cái bàn chải đánh răng, nhưng chưa dùng đến. Muốn tặng chị ấy, mà chưa có cách''. Tôi cũng có một hộp thuốc đánh răng còn mới. Hôm nào, mang tặng chị ấy ? Anh Lang nhất trí. Bởi chúng tôi chẳng có thứ gì đáng giá. Có mỗi cái đồng hồ, dùng để canh giờ liên lạc.
Rồi một chiều, hai anh em ra. Nhưng chị đi vắng. Đứa con đang chơi dưới sân. Tôi hỏi :'' Mẹ đi đâu ?'' Nó chỉ ra đồng. Chúng tôi gửi lại món quà nhỏ, bảo cháu về đưa cho mẹ.
Sau đó, tôi nhận nhiệm vụ, đi phối thuộc với C5. Lên đóng quân ở gần con suối phía trên, cách D bộ chừng hai cây. Sau đó, lại lên Cầm-pờ-rạ, một phum xa Choăm Sre gần một ngày đường.
Mấy chục năm sau, tôi về Bình Định, thăm anh Lang. Hai anh em vẫn nhắc lại cái nhìn dữ dội của người phụ nữ mất chồng.
(TC lược bớt đoạn đầu của bài)
Nguồn: Hồi ức chiến binh F307