Hôm qua, VTV thời sự đăng tin rùm beng về việc Vinfast công bố mẫu xe ô tô. Mối quan hệ của VIN với chính quyền đang làm người ta liên tưởng đến các chaebol (tập đoàn kinh tế của Hàn quốc). Vậy chaebol thực sự là gì và liệu các tập đoàn ở VN có thể giống chaebol?
Chaebol và Park Chung Hee
Các chaebol được hình thành và phát triển mạnh mẽ vào thời kỳ mà TT Park Chung Hee cầm quyền. Park lên làm TT Hàn quốc sau 1 cuộc đảo chính quân sự, chính vì sự thiếu tính chính danh nên ông muốn tạo dựng nên một bộ mặt mới cho nền kinh tế. Nếu kinh tế phát triển thì ông sẽ được lòng dân hơn. Với quan điểm này người ta có sự so sánh Park Chung Hee với Đặng Tiểu Bình, cả 2 đều bóp nghẹt dân chủ để tập trung cho kinh tế. Park tự nhận là mình không có sự hiểu biết sâu rộng về kinh tế (ông vốn là 1 tướng lĩnh quân đội) nên ông muốn dựa vào các chaebol làm đầu tàu phát triển kinh tế cho Hàn quốc. Chaebol chính là nơi khởi nguồn các cải cách và các chính sách kinh tế của Hàn quốc.
Chaebol là các tập đoàn gia đình trị, chiết tự Hán văn nghĩa là "tài phiệt", chính quyền Park không thể can thiệp vào việc điều hành doanh nghiệp. Chaebol được Park trao cho các đặc quyền kinh tế nhưng đổi lại, họ buộc phải tham gia các lĩnh vực khó khăn mà thường các công ty nhà nước mới có thể tham gia, chẳng hạn như việc phát triển hạ tầng và công nghiệp nặng, mang tính chiến lược do nhà nước định hướng.
Chaebol được Park trao cho các ưu đãi về vốn của các ngân hàng nhà nước (Park đã quốc hữu hóa hết các ngân hàng) và được nhà nước bảo lãnh cho các khoản vay nước ngoài. Các chaebol không được quyền thành lập ngân hàng cũng như đầu tư vào ngân hàng. Đó cũng là cách để Park kiểm soát được nguồn sống của Chaebol, khiến cho họ không thể ra ngoài vòng kiểm soát của Park.
Park còn 1 cách khác để kiểm soát cheabol là biến các ông chủ của họ thành các tù nhân dự khuyết. Đa số họ đều có vết khi thâu tóm tài sản bất hợp pháp ở chế độ cũ hoặc sau cuộc đảo chính. Park tạm tha tội cho họ để họ làm kinh tế nhưng vẫn đe dọa nhét họ vào tù nếu ra khỏi tầm kiểm soát. Ông chủ của Samsung là Yi Byeong-cheol còn bị giam lỏng, phải từ bỏ chức chủ tịch tập đoàn, con trai ông ta là Chang Hui đã bị bắt vì tội buôn lậu đường hóa học và buộc phải "đóng góp" cho nhà nước công ty phân bón Hanguk.
Chaebol là 1 dạng tư bản thân hữu nhưng không hoàn toàn được nuông chiều như tư bản đỏ của VN. Park là kẻ độc tài với kỷ luật sắt. Park không cho phép các ông chủ cheabol được tham gia hay tác động vào vấn đề chính trị, phải trung thành với Park. Park khuyến khích sự phát triển của chaebol thông qua sự cạnh tranh lẫn nhau của chính họ. Thời kỳ Park nắm quyền là thời kỳ bùng bổ số lượng cheabol nhưng cũng là thời kỳ mà nhiều chaebol phải sụp đổ. Chỉ có 3 trong 10 tập đoàn chaebol còn trụ lại được là những tập đoàn hàng đầu, từ năm 1960 đến năm 1970, đến năm 1980 chỉ còn 2.
Các bạn có thể tìm hiểu thêm về giai đoạn sau của chaebol ở đây http://m.cafef.vn/chaebol-nguon-coi-suc-manh-xu-han-va-nhun…
Có 1 chuyện rất oái oăm, đó là phó chủ tịch đương nhiệm của Samsung bị kết án 5 năm tù vì liên quan đến vụ đưa hối lộ khiến TT Park Geun Hye của Hàn quốc bị mất chức. Cha anh này là cựu chủ tịch SS cũng từng bị kết án! Có lẽ ông hay cụ của anh này lại bị kết án bởi bố bà Park là TT Park Chung Hee.
Như vậy CT tập đoàn Samsung có truyền thống đi tù. Điều éo le trái khoáy là trong nền độc tài của ông Park thì CT SS và con trai bị kẻ độc tài trong sạch bắt giam, còn trong nền DC hiện tại thì chính Tổng thống (con gái nhà độc tài) lại bị bắt cùng với "thái tử" của Samsung.
Trích dẫn:
Lee Jae Yong là người thừa kế của Tập đoàn Samsung. Ông bị bắt giam ngày 17/2 và bắt đầu ra tòa từ đầu tháng 3 với các cáo buộc hối lộ, khai man liên quan đến vụ bê bối khiến bà Park Geun Hye bị mất ghế tổng thống và hầu tòa.
Lee Jae Yong là người thừa kế của Tập đoàn Samsung. Ông bị bắt giam ngày 17/2 và bắt đầu ra tòa từ đầu tháng 3 với các cáo buộc hối lộ, khai man liên quan đến vụ bê bối khiến bà Park Geun Hye bị mất ghế tổng thống và hầu tòa.
Ông Lee là lãnh đạo đầu tiên của tập đoàn lớn nhất Hàn Quốc bị bắt trong một cuộc điều tra hình sự. Tòa án xử ông Lee cũng là nơi mà cha ông, cựu chủ tịch tập đoàn Samsung Lee Kun-Hee, từng bị kết tội trốn thuế và các tội danh khác vào năm 2008 nhưng được cho hưởng án treo.
https://news.zing.vn/pho-chu-tich-samsung-linh-an-5-nam-tu-…
-----------------
-----------------
Các tập đoàn nhà nước và TTg Nguyễn Tấn Dũng
Thủ tướng NTD cũng từng có tham vọng biến các tập đoàn nhà nước thành chaebol nhưng đó là sai lầm nghiêm trọng của ông khiến đống "chaebol" VN thành những con hổ giấy rỗng ruột, nợ đầm đìa. Vinashin từng có bóng dáng của Hyundai với công nghệ đóng tàu là ngành chủ lực. Vinaconex, là TCT đa ngành đầu tiên của VN, cũng đi lên từ 1 công ty xây dựng, cũng giống Hyundai.
Sai lầm cơ bản nhất là ở chỗ tập đoàn nhà nước là sở hữu nhà nước, nên lãnh đạo có tư duy nhiệm kỳ, chỉ lo đục đẽo. Vì thế nên các tập đoàn VN mà giàu có, không nợ, là do họ kinh doanh trong những ngành béo bở, lãnh đạo đục đẽo cũng chả hết được. Như các ngành dầu khí, viễn thông, sữa, bia rượu...
Sai lầm tiếp theo là VN có các ngân hàng tư nhân, đó là nơi dễ dàng làm lũng đoạn thị trường vốn. Các tập đoàn được thoải mái đầu tư vào các ngân hàng tư nhân và đó là nơi rút tiền ra ngoài cho các lãnh đạo. Chính vì thế, các vụ bê bối tham nhũng của các tập đoàn đều có liên quan đến các ngân hàng.
Các tập đoàn tư nhân và TTg Nguyễn Xuân Phúc?
Có lẽ người ta đã nhận thức được sự ảo tưởng khi kỳ vọng vào những quả đấm thép của nhà nước đó nên giờ đây có vẻ như lãnh đạo đảng và CP chuyển hướng sang các tập đoàn tư nhân như VIN, FLC, đồng thời cho 1 số đồng chí lãnh đạo tập đoàn nhà nước làm củi nhóm lò. VIN hiện là tập đoàn có nhiều đặc điểm giống chaebol nhất, Hyundai cũng xuất thân từ ngành xây dựng rồi mới mở rộng ra đa ngành. Nhưng cơ chế kiểm soát thiếu chặt chẽ của VN khiến cho tư bản thân hữu dễ dàng lũng đoạn nền kinh tế, hoàn toàn khác với cách mà Park kiểm soát các chaebol. Hiện tại VIN đã có thể kiểm soát được truyền thông chính thống, đã vô hiệu hóa sự kiểm soát của dư luận, là điều mà các chaebol không thể làm dưới thời Park.
Nếu VN không có sự thay đổi cơ chế kiểm soát, ít ra là như Park Chung Hee đã làm, thì giấc mơ chaebol làm đầu tàu kinh tế vẫn còn xa vời lắm.
