Tiếp quản thuận hòa
Cách đây 40 năm, khi hay tin miền Nam
sắp giải phóng, Tổng cục Địa chất quyết định thành lập một đoàn cán bộ
bay vào Sài Gòn để tiếp quản tài liệu của các công ty dầu khí nước ngoài
từng làm việc ở thềm lục địa miền Nam Việt Nam từ năm 1971 đến năm
1975. Đoàn cán bộ có 12 người, ông Lê Quang Trung đi theo nhóm 1 trong
chuyến bay sáng ngày 5-5-1975. Trên chuyến bay ấy có thiếu tướng Hoàng
Phương, Chính ủy Bộ Tư lệnh Phòng không - Không Quân đưa pháo hoa vào
Nam để chuẩn bị đón bác Tôn Đức Thắng vào làm lễ mừng giải phóng miền
Nam, thống nhất đất nước vào ngày 15-5-1975.
Vào Nam, Đoàn cán bộ của Tổng cục Địa
chất được tướng Trần Văn Trà (Trưởng ban Quân quản Sài Gòn - Gia Định)
bố trí đến Tổng cuộc Dầu hỏa và Khoáng sản ở số 2 Nguyễn Bỉnh Khiêm,
quận 1. Ông nhớ lại: “Chúng tôi từ miền Bắc vào trong khí thế chiến
thắng, tâm trạng háo hức. Cả đoàn ở khách sạn Continential, trên đường
Đồng Khởi rồi đi bộ qua số 2 Nguyễn Bỉnh Khiêm, trụ sở của Tổng cuộc Dầu
hỏa và Khoáng sản để đọc và đánh giá tài liệu. Tất cả đoàn tiếp quản
đều mặc áo bộ đội, mũ tai bèo, người dân rất hồ hởi vì cứ nghĩ chúng tôi
là bộ đội Cụ Hồ nên rất phấn khởi”. Cuộc gặp gỡ cán bộ làm trong ngành
Dầu khí giữa hai phía lúc đầu có phần dè dặt. Tuy nhiên, sau khi tiếp
xúc, trò chuyện thì tất cả nhân viên ở Tổng cuộc Dầu hỏa và Khoáng sản
đều vui vẻ và sẵn sàng giúp đỡ Đoàn tiếp quản thu thập các tài liệu có
được lúc đó.
Ông Lê Quang Trung, nguyên Bí thư Đảng ủy Vietsovpetro các khóa IV, V, VI, nguyên Phó tổng giám đốc Liên doanh Việt - Nga
Trước đó, trước khi miền Nam giải phóng
đã có một nhóm quân quản của Tổng cục Địa chất vào, đợi ngày giải phóng
là tiếp quản, tránh tình trạng xáo trộn của những ngày cuối cùng của
cuộc chiến tranh có thể dẫn đến mất mát tài liệu... “May là, có một số
cán bộ, công nhân viên của Tổng cuộc Dầu hỏa và Khoáng sản còn ở lại và
họ rất sẵn lòng giữ gìn các tư liệu quý này. Chính vì thế mà toàn bộ tài
liệu dầu khí ở Tổng cuộc, khoảng hàng tạ tài liệu vẫn còn giữ nguyên
vẹn”. Chính nguồn tài liệu này có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, sau này
giúp cho Công ty Dầu khí Nam Việt Nam xác định được khu vực tìm kiếm,
thăm dò nhanh hơn. Vì nếu không có nguồn tài liệu quan trọng này thì
chúng ta phải mất một thời gian không ngắn để tiến hành tìm kiếm, thăm
dò ở thềm lục địa phía Nam.
Ông nhớ lại: “Chính mỏ Bạch Hổ sau này
Vietsovpetro đã khai thác mấy trăm triệu tấn dầu là nơi trước 1975, Công
ty Mobil của Mỹ đã khoan và gặp dầu và họ đã lấy 5 thùng dầu thô đưa về
Tổng cuộc Dầu hỏa và Khoáng sản”. Khi tiếp quản, ông Lê Quang Trung
cùng nhóm cộng sự đã lấy mẫu dầu do Mobil lưu trữ tại Tổng cuộc cùng tài
liệu do anh chị em ở Tổng cuộc soạn theo yêu cầu của Đoàn chuyển ra Hà
Nội gấp và báo cáo với Chính phủ. Và trong hàng tá tài liệu đó, Đoàn
tiếp quản chủ yếu tập trung vào nguồn tài liệu tìm kiếm, thăm dò dầu khí
ở thềm lục địa phía Nam của các công ty như Mobil (Mỹ), Total (Pháp)…
Thời trước 1975, các công ty này đã khoan được 6 giếng và có giếng đã
gặp dầu ở Bạch Hổ. Báo cáo gửi ra Hà Nội rất ngắn gọn là ở thềm lục địa
phía Nam có dầu, các công ty đã tiến hành khoan và có dầu. Còn toàn bộ
tài liệu vẫn lưu giữ ở Tổng cuộc Dầu hỏa và Khoáng sản.
Sau báo cáo do Đoàn cán bộ Tổng cục Địa
chất trong Nam gửi ra thì ngày 3-9, Chính phủ quyết định thành lập Tổng
cục Dầu khí và đồng thời, sau đó 27-11-1975 thành lập Công ty Dầu khí
Nam Việt Nam. Sau khi thành lập Công ty Dầu khí Nam Việt Nam thì có một
số cán bộ từng làm ở Tổng cuộc Dầu hỏa và Khoáng sản trước năm 1975 vẫn ở
lại làm việc một thời gian. Sau đó có một số người xin đi Mỹ, số còn
lại vẫn công tác đến ngày về hưu. Tính đến hôm nay, Công ty Dầu khí Nam
Việt Nam đã gần tròn 40 tuổi. Và những người từng làm việc ở Công ty Dầu
khí Nam Việt Nam đang mong chờ ngày hội tụ sau 40 năm dài theo nghiệp
dầu khí.
Sau đó, ông Lê Quang Trung được Tổng cục
Dầu khí bổ nhiệm làm Đoàn trưởng đoàn Dầu khí 21 cùng với 147 cán bộ
khoa học kỹ thuật, cán bộ quản lý xuống Vũng Tàu xây dựng căn cứ dầu
khí. Đơn vị này trực thuộc Công ty Dầu khí Nam Việt Nam (thực tế là Đoàn
Địa chất Dầu khí 2.1 nhưng sau này quen gọi là Đoàn Địa chất 21).
Vũng Tàu sau chiến tranh bị tàn phá rất
nặng nề, tan hoang, phố phường ngổn ngang. Thị xã Vũng Tàu lúc đó bố trí
Đoàn Địa chất Dầu khí 21 đến làng thương binh của chính quyền cũ. “Ở
đấy còn một số thương binh. Chúng tôi đến gặp họ và ở xen với họ để đi
làm dầu khí. Sau đó, thị xã Vũng Tàu bố trí cho thương bệnh binh về quê
và giao địa điểm đó cho Đoàn Dầu khí 21 làm việc”, ông Lê Quang Trung
chia sẻ. Theo ông, lúc đó các cán bộ đang ở miền Bắc có cuộc sống ổn
định, phải vào Vũng Tàu trong điều kiện còn bộn bề sau chiến tranh,
thiếu thốn mọi bề, không ít anh em cũng có ít nhiều suy nghĩ. Thị xã
Vũng Tàu thời điểm này trực thuộc tỉnh Đồng Nai, cán bộ làm công tác dầu
khí phải lên Đồng Nai nhận nhu yếu phẩm. Ông Trung vẫn nhớ, tuy sống ở
miền Nam là vựa thóc gạo mà phải ăn độn đến 70% với sắn khô, bắp xay,
chuối xanh. Quy ra 5 ký chuối xanh thì được một cân độn, sau về để ở gầm
dường ăn dần, nếu chuối chín quá thì vứt đi chứ không được bán cho bất
cứ ai. Cuộc sống bước đầu ở vùng đất Vũng Tàu vô cùng vất vả, sau năm
1978 có một số cán bộ thấy tình hình khó khăn quá thì xin chuyển công
tác ra Bắc, còn phần lớn vẫn ở lại Vũng Tàu bám trụ và làm dầu khí cho
đến ngày về hưu.
Thành tựu lớn sau 40 năm
Giờ ngẫm lại, ông Lê Quang Trung cho
rằng, có thể thấy lịch sử phát triển ngành Dầu khí ở thềm lục địa phía
Nam trải qua ba giai đoạn: Giai đoạn thứ nhất là trước năm 1975, khi các
công ty dầu khí tư bản đã tìm kiếm, thăm dò và khoan 6 giếng ở thềm lục
địa Việt Nam và có giếng có dầu. Đây là cơ sở vô cùng quan trọng để sau
này giúp Vietsovpetro thăm dò ở vùng thềm lục địa phía Nam thuận lợi
hơn, tiết kiệm thời gian và chi phí.
Chuyên gia Liên Xô và cán bộ Việt Nam cùng chỉ đạo xây dựng Cảng Vietsovpetro năm 1981
Giai đoạn hai, theo ông Lê Quang Trung
là sau 1975, khoảng từ năm 1978-1980 thì ta ký hợp đồng với 3 công ty
dầu khí nước ngoài của Canada, Ý và Cộng hòa Liên bang Đức và các công
ty này đã khoan được 12 giếng, gặp dầu và khí. Nhưng sau vì nhiều nguyên
nhân khác nhau mà cả ba công ty không tiến hành tìm kiếm, thăm dò dầu
khí nữa và chấm dứt hợp đồng với ta. Tuy nhiên, những tài liệu của 3
công ty này giúp cho Công ty Dầu khí Nam Việt Nam và Vietsovpetro sau
này đánh giá được phần nào tiềm năng dầu khí ở thềm lục địa phía Nam.
Giai đoạn 3 là giai đoạn Việt Nam hợp
tác với Liên Xô từ năm 1981, sau này là Liên bang Nga. Có thể khẳng định
đây là giai đoạn bước ngoặt của ngành Dầu khí Việt Nam, dựa trên cơ sở
những tài liệu đã có trước năm 1975 cùng tài liệu của 3 công ty dầu khí
tư bản thăm dò, khoan từ năm 1978-1980 ta có những tài liệu minh định
cho giả định có dầu ở Lô 09, tập trung vào mỏ Bạch Hổ. Sau đó,
Vietsovpetro khoan thì gặp dầu luôn. Năm 1984 khoan phát hiện dầu ở mỏ
Bạch Hổ và Mỏ Rồng (năm 1986), bắt đầu khai thác dầu công nghiệp từ
MSP-1 (năm 1986), nhận được dòng dầu tự phun từ tầng móng Mỏ Bạch Hổ
(năm 1987) và kể từ năm 1986, mỗi năm đưa 2 giàn cố định (MPS) vào khai
thác. Tiến độ xây dựng ngoài khơi được đẩy mạnh, đã xây dựng căn cứ sản
xuất trên bờ và nhiều công trình công cộng phục vụ đời sống cho cán bộ,
công nhân viên. Kể từ đó đến nay, rất nhiều mỏ dầu được phát hiện ở thềm
lục địa phía Nam. Đến hôm nay, Vietsovpetro đã khai thác trên 200 triệu
tấn dầu cùng hàng chục tỉ m3 khí, doanh thu trên 70 tỉ đôla,
nộp ngân sách cho phía Việt Nam và phía Nga hàng chục tỉ USD. Trong
thành quả chung của cả một tập thể Vietsovpetro, sẽ luôn ghi nhớ những
con người của thời kỳ đầu tiên, sau 1975 vào Nam, không quản ngại bao
nhiêu khó khăn, gian khổ, thử thách và có những lúc tưởng chừng buông
xuôi. Nhưng rồi bằng niềm tin mãnh liệt, thềm lục địa phía Nam có dầu,
đất nước đang cần dầu thì những chuyên gia, kỹ sư ngày ấy, trong đó có
ông Lê Quang Trung gần như quên đi mọi khó khăn, thử thách để tiếp tục
hành trình tìm dầu. Và đến hôm nay, kết quả thật sự vô cùng mỹ mãn.
Vì thế trong chuyến thăm Liên doanh Việt
- Nga Vietsovpetro vào thập niên 90 của thế kỷ XX, Tổng bí thư Đỗ Mười
phát biểu: Sau năm 1991, khi Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông
Âu sụp đổ thì Việt Nam nhờ có hai chân trụ vững là dầu khí và nông
nghiệp mà đất nước ổn định và phát triển đến ngày nay.
Đánh giá chung kết quả hoạt động tìm
kiếm, thăm dò ở phía Nam theo ông Lê Quang Trung có mấy điểm nổi bật:
Thứ nhất, chúng ta đã nhanh chóng tìm thấy dầu khí ở mỏ Bạch Hổ và đưa
vào khai thác đáp ứng yêu cầu của đất nước. Đặc biệt là phát hiện tầng
dầu trong đá móng, không những đảm bảo cho Vietsovpetro phát triển liên
tục mà còn lôi kéo các công ty dầu khí tư bản nước ngoài quay trở lại
hoạt động dầu khí ở thềm lục địa Việt Nam. Đến bây giờ có hàng chục công
ty dầu khí nước ngoài và các liên doanh đang hoạt động ở thềm lục địa
Việt Nam rất hiệu quả.
Thứ hai, trong quá trình hợp tác với
Liên Xô (nay là Liên bang Nga), ngành Dầu khí Việt Nam đã đào tạo được
đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật, cán bộ quản lý và công nhân lành nghề
đa ngành để phục vụ cho sự phát triển của ngành Dầu khí Việt Nam. Trước
đây và hiện nay, phần lớn lãnh đạo của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và các
liên doanh dầu khí đều là người từng làm việc ở Vietsovpetro.
Thứ ba, ngành Dầu khí ở phía Nam đã xây
dựng cơ sở vật chất để làm dịch vụ cho ngành Dầu khí, không chỉ cho
ngành Dầu khí nước nhà mà cả cho nước ngoài. Cơ sở vật chất phục vụ cho
ngành Dầu khí không chỉ ở Vietsovpetro mà còn các công ty dầu khí khác
PV Drilling, PTSC, PV Trans… đáp ứng yêu cầu các công ty dầu khí đang
hoạt động ở Việt Nam và cả các công ty dầu khí trong khu vực và trên thế
giới. Thành tựu thứ 4, trong quá trình phát triển ngành Dầu khí ở phía
Nam thì chúng ta đã xây dựng được ngành dịch vụ dầu khí tương đối hoàn
chỉnh, đa ngành như PTSC, PV Drilling và PV Trans…
Có thể nói, những thành tựu nổi bật của
ngành Dầu khí và Vietsovpetro ai cũng thấy rõ. 40 năm kể từ ngày thành
lập Công ty Dầu khí Nam Việt Nam, sau này là Tập đoàn Dầu khí Việt Nam,
ngành Dầu khí đã phát triển rất nhanh, mạnh và có thể sánh vai các công
ty dầu khí trong khu vực và trên thế giới. Nhìn lại thành tựu này của
ngành Dầu khí nước nhà cho thấy cách nhìn sáng suốt của Bác Hồ từ thập
niên 50 của thế kỷ trước: “Việt Nam có biển ắt phải có dầu”, kế đến là
bao thế hệ lãnh đạo của Đảng và Nhà nước đã vô cùng tâm huyết với ngành
Dầu khí, cũng như bao thế hệ những người đi tìm lửa mang về những dòng
dầu làm giàu cho Tổ quốc.
Về hưu đã trên 10 năm, khi chúng tôi đề
cập ông có những mong ước hay trăn trở gì với ngành Dầu khí hôm nay,
nhất là ở Vietsovpetro. Ông chân thành bộc bạch: Giá như công tác tìm
kiếm, thăm dò của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và Vietsovpetro đi trước một
bước dài hơn thì hoạt động dầu khí ở Việt Nam sẽ khởi sắc hơn nhiều.
Nhưng ông tin rằng, hiện nay với lực lượng lãnh đạo trẻ, trình độ khoa
học cao, có kinh nghiệm ở Vietsovpetro sẽ tiếp tục đưa Liên doanh ngày
càng phát triển, vừa góp phần đóng góp ngân sách cho đất nước vừa đảm
bảo công ăn việc làm cho người lao động dầu khí. Những khó khăn hiện tại
về sự suy giảm đối tượng khai thác, giá dầu giảm Vietsovpetro sẽ vượt
qua và đóng góp ngày càng nhiều cho đất nước và cho những người vì sự
nghiệp dầu khí đã đến và trụ lại Vũng Tàu đến hôm nay. Ông bày tỏ niềm
tin lớn, với năng lực của đội ngũ quản lý, đội ngũ cán bộ khoa học - kỹ
thuật hiện nay, Vietsovpetro sẽ sớm phát hiện những mỏ mới có trữ lượng
lớn, bù đắp sản lượng khai thác hằng năm, ít nhất là ổn định sản lượng
khai thác với kế hoạch 5 triệu tấn dầu/năm từ nay đến 2020.
Khí chất người Cộng sản
Ngày 26-5-1982, Đảng bộ cơ sở Xí nghiệp
Liên doanh Việt - Xô gồm 5 chi bộ đã được thành lập theo quyết định của
Đặc khu ủy Vũng Tàu - Côn Đảo. Kể từ đây, qua các kỳ đại hội với hơn 30
năm hoạt động từ năm 1982 đến nay, Đảng bộ Vietsovpetro đã trở thành hạt
nhân lãnh đạo cán bộ, công nhân viên tham gia phía Việt Nam thực hiện 4
nhiệm vụ chính mà Đảng, Chính phủ và ngành Dầu khí nước ta đặt ra. Đó
là: 1 - Nhanh chóng tìm ra dầu đưa vào khai thác. 2 - Xây dựng cơ sở vật
chất, kết cấu hạ tầng phục vụ công tác tìm kiếm thăm dò, khai thác dầu
khí trên biển. 3 - Đào tạo đội ngũ cán bộ, công nhân viên dầu khí Việt
Nam giỏi chuyên môn để từng bước vươn lên làm chủ ngành công nghiệp dầu
khí biển Việt Nam. 4 - Hỗ trợ và tạo điều kiện phát triển dịch vụ dầu
khí tại Việt Nam cho những doanh nghiệp trong nước.
Giàn Công nghệ CTK-3
Theo ông Lê Quang Trung, nguyên Bí thư
Đảng ủy Vietsovpetro các khóa IV, V, VI thì từ những khóa đầu tiên, Đảng
ủy Vietsovpetro phải thực hiện được 4 nhiệm vụ chiến lược và vô cùng
gian khó này với mô hình hoạt động rất đặc thù như Liên doanh
Vietsovpetro nên Đảng bộ phía Việt Nam cũng như các chi bộ trực thuộc
phải tập trung nỗ lực vượt qua những khó khăn thách thức, đổi mới phương
thức lãnh đạo nhằm tạo sự đóng góp trí tuệ của toàn thể đảng viên trong
toàn Đảng bộ và sự năng động, sáng tạo của từng chi bộ và mỗi đảng
viên.
Trên thực tế, dưới sự lãnh đạo trực tiếp
của Trung ương Đảng, của Chính phủ, của Đặc khu ủy Vũng Tàu - Côn
Đảo/Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu, 4 nhiệm vụ trên đã được Đảng bộ
Vietsovpetro và tập thể lao động quốc tế Việt - Xô cơ bản hoàn thành
xuất sắc ngay trong những năm đầu thập niên 90.
Trong nhiệm kỳ Đại hội lần IV
(1989-1991), Đảng bộ phía Việt Nam trong Liên doanh đã phối hợp có hiệu
quả với Đảng bộ phía Liên Xô, lãnh đạo tập thể lao động Việt Nam cùng
phía Liên Xô đạt được 3 thành tựu nổi bật: Nhanh chóng phát hiện dòng
dầu công nghiệp bảo đảm sớm đưa mỏ Bạch Hổ vào khai thác. Đến cuối năm
1990, tổng sản lượng dầu khai thác đạt 5 triệu tấn. Khẩn trương xây lắp
giàn khoan cố định và đưa mỏ Bạch Hổ vào khai thác chỉ sau 2 năm kể từ
khi phát hiện dòng dầu công nghiệp. Phát hiện thân dầu có lưu lượng lớn
trong tầng đá móng granite nứt nẻ, tăng nhanh sản lượng dầu khai thác
hằng năm, vừa góp phần thay đổi quan điểm cơ bản về quá trình hình
thành, dịch chuyển tích tụ dầu khí tại các bồn trũng phía tây Thái Bình
Dương, vừa thu hút các nhà thầu nước ngoài quay trở lại hợp tác khai
thác dầu khí ở thềm lục địa phía Nam Việt Nam.
Ông trầm ngâm, trong giai đoạn 1991-2010
(với các nhiệm kỳ V, VI, VII, VIII) sau khi Liên Xô tan rã, tổ chức
Đảng Cộng sản Liên Xô trong Vietsovpetro không còn hoạt động, đơn vị đã
gặp phải những khó khăn, thách thức rất lớn. Song, Đảng bộ Vietsovpetro
(phía Việt Nam) tiếp tục được củng cố, chủ động và sáng tạo theo con
đường đổi mới, đã lãnh đạo tập thể cán bộ, công nhân viên phía Việt Nam
phối hợp với lãnh đạo và tập thể lao động phía Nga hoàn thành xuất sắc
các nhiệm vụ do cấp trên giao phó.
Ông Lê Quang Trung khẳng định, thực tiễn
hoạt động hơn 30 năm qua của Đảng bộ Vietsovpetro đã khẳng định chủ
trương xây dựng và phát triển tổ chức đảng trong đơn vị liên doanh với
nước ngoài của Đảng ta ngay từ đầu là hoàn toàn đúng đắn và sáng tạo,
thực sự có ý nghĩa nghiên cứu, học tập đối với các tổ chức đảng ở các
liên doanh hiện nay.
Với 12 năm làm Bí thư Đảng ủy, 16 năm
làm Phó tổng giám đốc Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro, ông Lê Quang
Trung là một đảng viên trung kiên, một Bí thư Đảng ủy mẫu mực, một con
người sống hết lòng với sự nghiệp dầu khí. Và với 40 năm vào Nam tìm
dầu, đó là cách ông Lê Quang Trung cùng những người cộng sự hay ví von.
Đến tuổi 79, ngẫm lại, ông thấy mình rất may mắn, hạnh phúc đi đúng con
đường đã chọn và rất tự hào vì những gì mà ông cùng những người cùng
thời đã làm tròn nhiệm vụ “Những người đi tìm lửa”, để hôm nay tiếp tục
tiếp lửa cho thế hệ trẻ dầu khí noi theo.
Thiên Thanh
Nguồn: Pvn
